Een enorme domper op een geweldig leuke dag. Zo ervaart Marijke de afdronk van festival In Het Volkspark in Enschede afgelopen zaterdagavond. Ze is een van de bezoekers die met tientallen euro’s aan consumptiemunten achterbleven toen om 23.00 uur niet alleen DI-RECT klaar was met spelen, maar ook de luiken van de horecagelegenheden direct dichtgingen. “We wilden onze munten opmaken, maar deze konden niet meer worden ingeleverd.” De festivalorganisatie zegt te begrijpen dat mensen hun munten liever hadden besteed, maar beroept zich erop dat gasten hadden kunnen weten dat deze alleen tijdens het event geldig zijn.
Het is zo’n feestelijke dag in het Enschedese Volkspark. Een breed scala aan artiesten vermaakt jong en oud. Bij de silent disco kunnen bezoekers op hun favoriete muziek intunen. Ondertussen is er van alles te eten en te drinken.
Als om 23.00 uur de laatste noten op het festivalterrein hebben geklonken staat er al snel een flinke rij voor de pannenkoekenkraam. Die lijkt nog open. Ook langs andere stands zwerven mensen, op zoek naar een afsluitend hapje of drankje. Tevergeefs, zo blijkt: alles is gesloten. De centrale vraag: “Wat moet ik nu met die munten?”
Sommigen zoeken hun toevlucht bij de informatiebalie, waar bekers voor recyclemunten kunnen worden omgeruild. Maar inwisselen van festivalmunten voor geld is er niet mogelijk. Een groep beveiligers moet de gedesillusioneerde bezoekers nul op het rekest geven.
Eén van hen is Ronald Schipper. “Ik had nog 35 euro aan munten over, samen met mijn zwager. Het is een mooi evenement voor de hele familie, prima georganiseerd, maar dit frustreert me enorm.” Bij de infobalie hoort hij dat ze niets voor hem kunnen betekenen. “Dan spreek je een beveiliger die het ook raar vindt, omdat je vijf minuten voor sluitingstijd nog munten kon kopen.”
Dat het festival tot 23.00 uur zou duren wist hij, maar hij ging ervan uit dat dat om de acts zou gaan. “Ik heb nergens gelezen dat je ook stipt dan niets meer kan eten of drinken. Ik had niet verwacht dat de horeca ook meteen zou sluiten. Maar het meest stoort me dat ik die munten op dat moment niet meer kon inleveren. Als de munten volgend jaar niet geldig zijn, voel ik me bestolen.”
Ook bezoeker Marijke (achternaam bekend bij de redactie) baalt. “We hadden een geweldige dag. Prachtig dat ze zo’n festival organiseren waar we met de fiets naartoe kunnen. De artiesten waren hartstikke leuk en de horeca was goed voor elkaar.” Je voelt een grote ‘maar’ aankomen. “Toen DI-RECT afgelopen was, konden we ineens nergens meer terecht. Alsof het vooropgezet is dat ze niets meer kunnen schenken en er geen eten meer te halen is.”
Net als Ronald, wist Marijke van niets. “Ze geven ontzettend veel informatie vooraf, heel fijn. Ik las ook dat de munten alleen dit jaar geldig zijn. Dat vind ik ook geen probleem. Maar ik heb nergens gezien dat het na het laatste optreden meteen voorbij zou zijn. Dat vind ik heel erg jammer.”
Haar gezin blijft zitten met 17,5 munt, met een totale waarde van 61,25 euro. “Een enorme domper op een geweldig leuke dag.” Vrienden ervoeren hetzelfde, zegt ze. Ook als ze later haar klacht op Facebook uit, vindt ze bijval van anderen. Eén van hen vertelt dat ze 28 euro aan munten over had. “En ik merkte het bij de uitgang van het festival bij mensen om me heen.” Ze vindt het vooral erg voor de jeugd die naar het festival ging. “Voor hen is dat flink geld.”
Festivaldirecteur Eric van Oosterbaan zegt desgevraagd ‘enkele berichten’ te hebben ontvangen met eerdergenoemde klachten. “Wij begrijpen dat mensen liever hun aangekochte munten besteden, dit is ook onze wens. Er wordt echter wel op de website, bij de kassa en in onze voorwaarden gecommuniceerd dat munten alleen op deze datum en alleen tijdens het event geldig zijn en dat deze niet te retourneren zijn. We doen dit juist om teleurstellingen te voorkomen.”
Meer tijd geven voor een afsluitend hapje of drankje tussen de laatste act en de sluitingstijd? “Alles is mogelijk”, licht de organisator toe. “Maar wij zien dat het een kleine groep mensen betreft die dat wil. Wij hebben nooit gevoeld of gemeend dat daar behoefte aan is.” Wel is er een kleine coulance voor mensen die om 23.00 uur al in de rij staan. “Die werken we nog af. De vergunning verloopt dan.”
Hij reageert ook op bezoekers die zich bestolen voelen. “Dat is absoluut niet onze bedoeling. Het is geen verdienmodel. Maar we vinden het ook eigen verantwoordelijkheid. We verwachten dat mensen verstandig nadenken over hoeveel munten ze kopen. Ons advies is om voorzichtig in te kopen en indien nodig later nogmaals bij te kopen.” Als er vijf minuten voor sluiting nog wordt ingekocht, wordt die eindtijd volgens hem altijd gecommuniceerd.
Van Oosterbaan zegt dat eerdere proeven met retourneren van munten niet goed bevielen, voornamelijk uit oogpunt van veilige leegstroom van het festivalterrein. “We hebben in het verleden pilots gedraaid met terugbetaling van consumptiemunten, maar ondanks het lage aantal geïnteresseerden vertraagde het toch alle processen om het terrein zo snel mogelijk veilig op te kunnen leveren. We hebben vanuit die ervaring dus gekozen voor het huidige beleid.”
Op festivals waar digitaal betaald wordt via een polsbandje is terugbetaling wel mogelijk. Bij Tomorrowland zelfs tot twee weken na het evenement. Dan is het makkelijker, volgens de In Het Volkspark-organisator. “Als wij zo’n systeem zouden gaan introduceren, zouden wij hetzelfde doen.”
Munten geldig laten blijven bij een volgende editie is volgens hem geen optie. “Gezien de grote kans op valsmunterij, zoals bij Boeskool enkele jaren geleden.” Ook met pinbetalingen heeft hij slechte ervaringen. “Bij een proef in Zwolle ging de pin plat, waardoor je vier uur lang niet kon betalen op die manier.”
Op de vraag of de organisatie actie overweegt om de nu verraste bezoekers tegemoet te komen, zegt hij te hopen op begrip voor het gevoerde beleid. Kortom: er wordt niet geretourneerd.
De klachten worden wel meegenomen in de evaluatie. “Bij onze andere evenementen (zoals Freshtival, red.) zien we dit probleem niet. Bij In Het Volkspark komt een andere doelgroep, met meer ouderen, wellicht heeft het daarmee te maken. We zullen dit onderdeel opnieuw afwegen. Voor nu zien wij geen reden om dit beleid, dat wij al jaren zo voeren, per direct aan te passen. Met goede communicatie en herhaling hierna hopen we dat onze overwegingen worden begrepen en dat we dus in de toekomst dit soort situaties minder en minder, liefst niet meer, zien gebeuren.”
Van Oosterbaan rond samenvattend af. “Tot slot wil ik nogmaals benadrukken dat wij er altijd naar streven om iedereen het naar zijn of haar zin te maken. Wij maken nooit keuzes die tegen het belang van onze bezoeker in zijn. Het kan wel zo zijn dat het belang van het collectief op gebied van veiligheid, gemak en snelheid, leidt tot incidenteel ongemak van de individu. Wij staan altijd open voor opbouwende kritiek en nemen dit altijd mee in het proces richting de volgende editie van een evenement. Als we iemands kritiek of bezwaar niet kunnen oplossen, hopen we dat onze uitleg leidt tot begrip voor onze keuzes.”
Een interessante vraag is hoeveel geld er in totaal in de zakken van de gasten is blijven zitten dat nu waardeloos is. Anders gezegd: hoeveel dit de organisatie 'oplevert'.
Stel dat we ons baseren op onderzoek bij meerdere festivals. Een muziekfestivalbezoeker geeft per dag gemiddeld 37 euro uit aan eten en drinken, volgens cijfers van brancheorganisaties (uit 2017). Muntengroothandel Salentijn stelt dat ruim 10 procent van gekochte munten niet wordt ingeleverd (opmerkelijk: dat wordt aangegeven als ‘voordeel van consumptiemunten’ voor de verkoper). Dat is dus zo’n 3,70 euro per bezoeker. Festival In Het Volkspark telde dit jaar een kleine 15.000 bezoekers. Uitgaande van die getallen zou deze werkwijze de festivalorganisatie totaal ruim 55.000 euro opleveren.
Maar volgens Van Oosterbaan, die met zijn organisatie Absolutely Fresh ruim 300.000 bezoekers per jaar verdeeld over meerdere festivals ontvangt, kloppen die cijfers niet. “Het komt niet in de buurt. Wij zien dat het totale aantal munten dat niet is besteed minimaal is en dat deze situatie dus ‘gelukkig’ niet heel veel voorkomt.” Hij schat dat het om ‘nog geen 1 procent’ gaat. “Dat geldt voor vrijwel al onze evenementen. Het gekste dat wij ooit hebben gehad is 2 tot 3 procent. En dan is de reden dat er een stortbui komt en iedereen naar huis vlucht.” Uitgaande van die ene procent komt het totaal op ruim 5500 euro.
Dat is overigens btw-vrij: festivals hoeven namelijk geen btw af te dragen over het geld dat ze verdienen aan munten die wel zijn verkocht, maar niet zijn ingeleverd.