Enschedese woningcorporaties vrezen op te draaien voor rioolheffing: 'Betekent 250 miljoen minder te investeren in wonen'

Enschede schiet zichzelf in de voet als het zou overwegen om de rekening bij eigenaren te leggen, willen de corporaties dus maar zeggen. Want zonder de miljoeneninvesteringen kan er niet aan de doelstellingen worden gewerkt die samen met gemeente zijn afgesproken. Toch gaat er bij lange na geen 250 miljoen euro per jaar om in de Enschedese rioollasten, waar komt dat getal van de woningcorporaties dan vandaan?

Kwijtschelding wordt verdeeld

De zogeheten kwijtschelding is het college een doorn in het oog. Dat zagen we al in het besluit om het aantal gratis ledigingen van de grijze restafvalbak voor minima meer dan te halveren. Huishoudens met een laag inkomen zijn vrijgesteld van enkele belastingen. De rioolstoffenheffing is daar een voorbeeld van. Omdat de riolering natuurlijk wel bekostigd moet worden, wordt het totale kwijtscheldingsbedrag verdeeld over de andere belastingbetalers.

Niet-minimagezinnen betalen in hun riooltarieven zo'n 40 euro per jaar 'extra' vanuit deze solidariteitsgedachte. Met een boekhoudkundig trucje denkt de gemeente deze kosten mogelijk te kunnen drukken. Er zijn namelijk verschillende manieren hoe een gemeente de rioolheffing bij inwoners in rekening kan brengen.

Doorberekenen in huur kan niet

Kortgezegd: je kan de rekening van de riolering neerleggen bij de gebruikers of bij de eigenaren van woningen. Voor particuliere woningeigenaren maakt dat geen verschil, maar voor huurders (onder wie veel minima) wel. De belastingaanslag wordt in dat scenario doorgeschoven naar bijvoorbeeld de woningcorporaties. Maar die laten bij voorbaat weten dat ze daar niet op zitten te wachten.

"De aanname van de gemeente daarbij is dat corporaties de kosten kunnen doorberekenen in de maandelijkse huur en dat de huurders vervolgens via de huurtoeslag hiervoor gecompenseerd worden", laat een woordvoerder namens de gezamenlijke Enschedese corporaties weten. "Maar dat kan helemaal niet."

Corporaties aan regels gebonden

Dat heeft met wettelijke regels te maken. De huurprijzen zijn gebaseerd op een puntensysteem waarin oppervlakte, isolatie, voorzieningen en WOZ-waarde worden meegenomen. Het totaal aantal punten bepaald de maximale huurprijs. "Rioolheffing maakt geen onderdeel uit van dit puntensysteem en mogen wij dus ook niet meenemen in de huurprijs", aldus een woordvoerder.

Het zomaar jaarlijks verhogen van de huurprijs kan ook niet. "Voor sociale huurwoningen mag de huur jaarlijks niet meer stijgen dan met een door de minister vastgesteld percentage." Dat ligt in lijn met het inflatiecijfer van dat moment. Als dit niet gebeurt, verliest de corporatie koopkracht, omdat bijvoorbeeld de onderhoudskosten wel stijgen.

Van 8,4 naar 250 miljoen

Geen man overboord, zou je denken. Met samen 28.000 woningen in bezit en een gemiddelde rioolheffing van 300 euro per huishouden hoeven de vijf Enschedese corporaties in totaal 'slechts' 8,4 miljoen euro bij te passen. Dat moet lukken op zo'n megabegroting. Toch staat er in de brief aan de gemeenteraad een bedrag van maar liefst 250 miljoen. Hoe kan dat?

Nu wordt het een beetje technisch. Volgens de corporaties betekent een extra kostenpost van 8,4 miljoen dat er voor datzelfde bedrag minder aan rente uitgegeven kan worden. Je kan je voorstellen dat woningcorporaties immense investeringen doen om hele woonbuurten te bouwen of te verduurzamen. Die bedragen worden niet in één klap op tafel gelegd, maar worden grotendeels via leningen over vele jaren uitgesmeerd.

En over leningen wordt rente betaald. Ter indicatie, grootste corporatie De Woonplaats moest vorig jaar alleen al aan rentelasten 32 miljoen euro aftikken. Nu komt de aap uit de mouw: wanneer de corporaties zichzelf minder rente kunnen veroorloven, kan er ook minder geleend worden. "Bij een bedrag van 8,4 miljoen euro en het huidige rentepercentage voor woningcorporaties (ongeveer 3,3 procent) gaat dat om ongeveer 250 miljoen euro minder lenen", aldus een woordvoerder.

Gevolgen voor prestatieafspraken

De woningcorporaties spreken in hun brief de steun uit voor de gemeente Enschede in de lobby richting het Rijk tegen de bezuinigingen op het Gemeentefonds. Maar de corporaties vrezen nu wel het kind van de rekening te worden. 'De beperkte winst op de kwijtschelding heeft een enorm effect op onze investeringscapaciteit', schrijven ze aan de gemeenteraad. 'U begrijpt dat we daardoor prestatieafspraken op gebied van nieuwbouw, duurzaamheid en wonen & zorg dan niet meer kunnen waarmaken.'

Overigens zijn de corporaties er met hun bezwaren vroeg bij. In de onlangs gepubliceerde zomernota is nog geen keuze gemaakt voor een andere vorm van rioolheffing. Wel staat er dat er gezamenlijk met het Gemeentelijk Belastingkantoor Twente wordt gekeken naar de alternatieven.