Overvolle parken vrezen vertrek van lokale bedrijven uit Enschede: 'Usseler Es moet geen taboe zijn'

Op de zogeheten oostkrans van de Usseler Es wordt een nieuw bedrijventerrein ontwikkeld: De Morshoek. Een gebied van 10 hectare, ter hoogte van de kruising Haaksbergerstraat en Usselerrondweg zou in theorie soelaas moeten bieden aan bedrijven die meer ruimte nodig hebben. Maar in de praktijk gaat dat verhaal niet op. Nog voordat het terrein bouwrijp is, zijn er al meer dan 80 gegadigden. Een veelvoud van de beschikbare ruimte. De gemeente moet dus op voorhand 'nee' verkopen.

Verouderde terreinen 'opruimen'

Voor meerdere Enschedese bedrijven is dit een probleem, legt Mark van Mast uit. Hij is zelf parkmanager op het Euregio-bedrijvenpark, de Josink Es en Kennispark Twente en spreekt namens de Stichting Samenwerkende Bedrijventerreinen. In die stichting zijn de meeste bedrijvenparken in de stad vertegenwoordigd. Het gaat om veel bedrijven die diep geworteld zijn in Enschede.

Kaart: De Morshoek wordt ontwikkeld aan weerszijden van de Haaksbergerstraat, ten hoogte van de kruising met de Usselerrondweg

Op de bestaande bedrijventerreinen in Enschede zijn niet of nauwelijks vrije kavels te vinden in Enschede. Die op de Josink Es zijn alleemaal 'in optie' en ook elders zit het (bijna) vol. Voor andere terreinen zoals Kennispark Twente of de Technology Base gelden heel specifieke eisen.

Dat leidt tot problemen bij bestaande bedrijven die willen groeien. "We werken samen met de gemeente aan plannen om verouderde bedrijventerreinen op te ruimen", zegt Van Mast. Een opknapbeurt, waarbij de terreinen een duidelijker eigen 'profiel' krijgen. Aanwezige bedrijven die in dat profiel zouden dan op eigen locatie kunnen groeien. Van Mast: "Er zijn bijvoorbeeld bedrijven die nu op één hectare zitten, maar er eigenlijk twee nodig hebben."

Schuifruimte nodig

Om ruimte te creëren zouden bijvoorbeeld bedrijven die minder in het gewenste profiel passen moeten verhuizen. Dat kan alleen door goed overleg en het bieden van een alternatief. Er moet dus elders in de stad een geschikte kavel 'over' zijn. Schuifruimte wordt dat ook wel genoemd.

Die ruimte is er nu niet. Zelfs het nieuwe terrein De Morshoek zit al overvol. "Daardoor dreigen er bedrijven te vertrekken naar een andere gemeente, waar misschien wel plek is", zegt Van Mast. Hij weet al van enkele bedrijven dat dit een serieuze optie is geworden. Terwijl die bedrijven zo diep in Enschede geworteld zijn, dat ze de stad eigenlijk niet willen verlaten.

Zoektocht naar nieuw bedrijventerrein

Nu speelt er op de achtergrond al een zoektocht naar 30 hectare aan nieuw bedrijventerrein in Enschede. Er zijn op dit moment waarschijnlijk al één of meerdere concrete locaties op het oog, maar raadsleden zijn tot nu toe alleen in geheime bijeenkomsten daarover geïnformeerd.

Ook Mark van Mast weet dus niet welke kant het op gaat, maar hij vreest dat de nieuwe hectares over meerdere locaties worden verdeeld. "En we vrezen dat de kans dan groter is dat dit tot lange procedures gaat leiden." In een open brief aan de gemeenteraad pleiten de samenwerkende bedrijventerreinen voor één locatie waarbij lokale bedrijven uitdrukkelijk voorrang krijgen. En een geschikte locatie hebben ze al wel op het oog: de Usseler Es.

'Het economische tij is veranderd'

De historische Usseler Es was eerder al in beeld als bedrijventerrein. In 2019 zette de gemeenteraad na jarenlange discussies een streep door tientallen hectares potentiële bedrijfsgrond op de bolling en op de westkrans van de es. Die afboeking naar landbouwgrond kostte 18 miljoen euro. Het oostelijke gedeelte van de es bleef gehandhaafd als bedrijfsgrond en wordt dus De Morshoek.

"Het economische tij is de laatste flink jaren veranderd", aldus Van Mast. "Destijds leek dat misschien de juiste optie." Onder druk van de provincie Overijssel moesten gemeenten 'overtollige' bedrijfsgronden uit de boeken halen. Nu zijn de prognoses juist dat er méér kavels nodig zijn.

Voorkeurslocaties later dit jaar

Stichting Samenwerkende Bedrijventerreinen is zich ervan bewust dat de discussie rond de Usseler Es in 2019 eigenlijk is gesloten. Inmiddels wordt de bolling gebruikt voor duurzame landbouw. Het standpunt van de parkmanagers zal tegen het zere been zijn van actiegroepen die jarenlang hebben gestreden voor het behoud van de historische es.

"We waren destijds te laat om onze argumenten in te brengen, maar ik denk dat natuur heel goed samen kan met een bedrijventerrein. Kijk naar de Josink Es, waar heel veel groenstructuren behouden zijn gebleven en waar mensen uit de buurt zelfs hun dagelijkse ommetje maken. De Usseler Es moet geen taboe zijn."

Als het binnen enkele jaren niet lukt om schuifruimte te creëren, denken de bedrijventerreinen dat dat ten koste gaat van lokale bedrijven. Het CDA (dat altijd tegen afwaardering van de Usseler Es is geweest) heeft in juli geprobeerd het scenario bedrijventerrein opnieuw op de agenda te krijgen. Op advies is de motie ingetrokken, maar zodra het college van B&W haar voorkeurslocaties voor bedrijventerrein(en) bekendmaakt zal deze waarschijnlijk weer uit de kast worden getrokken.