Plan voor 'windpark' bij Usselo ligt al jaren op de plank, benodigde grond is al verworven

In het openbaar werd de komst van windturbines bij Usselo tot nu toe slechts gepresenteerd als een mogelijkheid. De gemeenteraad wees twee 'zoekgebieden' aan ten zuiden van het dorp, waar eventueel 2 of misschien wel 3 turbines kunnen komen. Actiegroep Geen Windmolens in Usselo en Boekelo vertrouwde het zaakje niet en vroeg via een WOO-verzoek alle correspondentie op bij de provincie.

In de oksel van de N18

Er moest een uitspraak van de rechtbank aan te pas komen om alle informatie rond de 'samenwerking' tussen de provincie Overijssel en de gemeente Enschede in het kader van de Regionale Energiestrategie boven tafel te krijgen. Uit de correspondentie, die ook via de website van de actiegroep is in te zien, blijkt dat er zich in 2021 al een partij heeft gemeld om turbines bij Usselo te realiseren.

De discussie over de lokale Energievisie (en dus ook over windturbines) was toen in volle gang in de Enschedese gemeenteraad. Windunie, een exploitant van wind- en zonneprojecten, informeert in die periode in Zwolle naar een stuk grond op de hoek Haaksbergerstraat/Oude Boekelerdijk, in de 'oksel' van de oude en de nieuw N18.

Het windbedrijf onderzoekt dan in opdracht van lokale energiecoöperatie Enschede Energie de mogelijkheden om een windpark van 3 à 4 turbines te ontwikkelen en brengt grondeigenaren in kaart. Het bewuste stukje grond aan de Oude Boekelerdijk is in bezit van de provincie Overijssel. Windunie denkt dat er op die specifieke plek één turbine met een tiphoogte van 240-250 meter mogelijk is.

Gemeenteraad drukt op pauzeknop

Het initiatief van Windunie belandt in de ambtelijke molen van de provincie en lijkt vervolgens wat in de vergetelheid te raken. Als de gemeenteraad begin 2022 besluit om in afwachting van gezondheidsonderzoeken en landelijke afstandsnormen voorlopig geen windturbines toe te staan op Enschedees grondgebied - hetgeen zou leiden tot een vertrouwensbreuk in de coalitie - is de vraag van Windunie eigenlijk niet meer opportuun.

Dat wordt later wel anders. Het bedrijf trekt in de zomer van 2023 opnieuw aan de bel, omdat de nieuwe coalitie in de Provinciale staten (BBB, VVD, PvdA, GroenLinks en SGP) steviger beleid gaat voeren rond windturbines. Als gemeenten niet willen meewerken aan het aanwijzen van potentiële locaties, dan pakt gedeputeerde Tijs de Bree zelf de regie. Dat is wettelijk gezien overigens ook waar de bevoegdheid ligt.

Wachten op afstandsnormen?

De gemeenteraad heeft ondertussen onder enige druk van de provincie een aantal locaties bij Usselo aangewezen als mogelijke zoeklocaties voor windturbines. Het gaat om een gebied ten zuiden van Sportpark De Zweede en om het eerdergenoemde perceel aan de Oude Boekelerdijk.

De aanwijzing van de gemeenteraad is 'indicatief'. Dat wil zeggen dat het moet passen binnen de nieuwe landelijke afstandsnormen. Dat landelijke besluit wordt al jaren uitgesteld en de provincie wil daar niet op wachten. Die houding van het provinciebestuur klinkt initiatiefnemers als muziek in de oren.

Grondposities zijn al verworven

Vicevoorzitter Ruud Mulder van Enschede Energie mailt in februari van dit jaar naar het provinciehuis. De voorbereiding voor realisatie van windturbines blijkt niet te hebben stilgestaan. Er wordt opnieuw gevraagd naar het perceel aan de Oude Boekelerdijk. 'Enschede Energie heeft een grondpositie vlakbij en zouden deze graag samen met die positie ontwikkelen', schrijft de vicevoorzitter van Enschede Energie. 'Aan de andere kant van de N18 (de kant van Boekelo) heeft Pure Energie een positie waardoor een rijtje van drie windturbines kan worden geplaatst.'

Twee grondeigenaren zijn dus bereid om een windturbine te plaatsen, nu nog de provincie. Het perceel aan de Oude Boekelerdijk ligt naast een beschermd natuurgebied en is bedoeld als 'ruilgrond' voor natuurcompensatie. De provincie houdt (opnieuw) de boot af.

Uit een ambtelijke mailwisseling blijkt dat inmiddels ook Pure Energie heeft geïnformeerd naar het stuk grond. 'Dat de tweede partij zich uiteindelijk gemeld heeft maakt het alleen maar lastiger ihkv de gelijkberechtiging', schrijft een provinciemedewerker. Een andere ambtenaar noemt het verzoek gezien de huidige functie van het perceel 'redelijk onhaalbaar'.

Initiatiefnemers in de startblokken

Op 9 oktober aanstaande nemen Provinciale Staten een besluit over het windbeleid. Met veel gemeenten zijn afspraken gemaakt over het maximum aantal te plaatsen windturbines en de gewenste locatie. Omdat Enschede deze locaties niet zwart op wit heeft willen vastleggen, wil de provincie maximaal 80 GWh aan vermogen (circa 4 turbines) mogelijk maken.

Dat is in theorie op het hele grondgebied mogelijk, maar als voorkeurslocaties heeft de provincie zelf de N18 bij Usselo, de Usseler Es en De Marssteden ingetekend. Op de Usseler Es zou één 'kleinere turbine' inpasbaar zijn, bij De Marssteden twee grote turbines.

Indien Provinciale Staten instemmen met het windbeleid, kunnen initiatiefnemers zich vanaf medio oktober in Zwolle melden met concrete projecten. In Usselo, Boekelo en Twekkelo is de angst groot dat dat nu ook gaat gebeuren. Vertegenwoordigers vanuit de dorpskernen en buurtschap maken dan ook gebruik van de inspraaksessies die deze en volgende week woensdag plaatshebben in het provinciehuis.

Verzet vanuit gemeente

Bij die sessie sprak woensdagmiddag ook duurzaamheidswethouder Niels van den Berg. Hij sprak de hoop uit dat coalitiepartijen in Provinciale Staten - in navolging van de gemeenteraad in Enschede - eerst de landelijke afstandsnormen zullen afwachten.

Bekend is dat Van den Berg niet blij is met de regie die de provincie heeft genomen op het dossier. Hij vindt dat daarmee de lokale wens voor zorgvuldigheid in de wind wordt geslagen. Uit een mailwisseling - die opduikt in het WOO-verzoek van de actiegroep uit Boekelo/Usselo - blijkt dat hij gedeputeerde Tijs de Bree in mei duidelijk heeft gemaakt dat hij zich er niet zomaar bij neerlegt.

'Ik blijf het een heel verkeerde gang van zaken vinden', mailt hij naar De Bree nadat deze te kennen heeft gegeven dat de provincie de regie pakt. 'Vanuit het principe en het goede contact dat we altijd hebben wil ik je hierbij kenbaar maken dat we vanuit Enschede nu alle mogelijkheden verkennen voor het nemen van juridische stappen jegens de provincie op het moment dat er concreet trajecten gaan lopen.'