In Depot: Olga Lowina, de Boekelose jodelkoningin
Als er een rubriek zou bestaan over vergeten Twentse fenomenen, zou de Boekelose Olga Lowina een van de eerste fenomenen zijn die daar voor in aanmerking komen. Zij jodelde na de Tweede Wereldoorlog heel Nederland, een goed stuk van België en een beetje Duitsland bij elkaar.
Dat jodelen zelf schijnt al uit de prehistorie te stammen. Met de kenmerkende afwisseling van ‘gewone’ en kopstem werden grote afstanden overbrugd, vooral in lastig toegankelijk landschap. Een manier om dan toch snel te kunnen communiceren. Europeanen (en Amerikanen) associëren het met Alpen en bergweiden - Lowina grossierde in woorden als Tirol, edelweiss, bergen en dalen. Maar ook eskimo’s, Lappen, pygmeeën en Chinezen beoefenen het van oudsher. Nederlanders niet.
Een dijk van een stem
Zonder Olga Lowina (1924 - 1994) was het er in polderland vermoedelijk ook nooit van gekomen. Of we de Boekelose daar postuum dankbaar voor moeten zijn of niet, feit is dat het vlakke land van Nederland en Vlaanderen dankzij haar een paar heuse jodelrages heeft gekend. En daarmee is geen woord teveel gezegd: Olga reeg in de jaren vijftig van de vorige eeuw gouden platen en tournees met uitverkochte zalen aaneen.
Dat duurde tot de popmuziek serieus wortel schoot en jongeren de dominante verkoopfactor in de muziekindustrie werden. Elvis Presley en The Beatles legden Lowina het zwijgen op. Dat wil wat zeggen, want de Boekelose had een dijk van een stem. Volgens de overlevering zong en jodelde zij steevast onversterkt.
Ooit - toen er in de Doelen tòch een microfoon voor haar neus werd gezet - zou zij met haar stem de zekering van de geluidsbox hebben opgeblazen.
De boezem van Phil Bloom…
De carrière van de Boekelose jodelkoningin bloeide eind jaren zestig opnieuw op, zij het met een wat andere ondertoon: Olga werd cult. Aangezwengeld door de redactie van Hoepla, een experimenteel televisieprogramma van de VPRO. Dat programma schreef tv-geschiedenis: het bracht voor het eerst vrouwelijk naakt op de buis. Dat van de Nederlandse kunstenares Phil Bloom, zittend op een sofa, achter een krant die ze even liet zakken.
Lees verder onder de afbeelding.
Phil’s borsten leidden tot Kamervragen, internationale verbazing over de preutsheid van Hollanders en het einde van het programma. Er werden nog twee afleveringen gemaakt, waarvan eentje uitgezonden. Van de vier gemaakte Hoepla’s, bereikten er drie de Nederlandse huiskamers.
… en de tweede carrière van Olga Lawina
In de beruchte tweede uitzending van Hoepla (9 oktober 1967) trad ook Olga Lowina op. Wat de overwegingen van de programmaredactie waren om Phil en Olga in dezelfde aflevering te laten optreden, is in duister gehuld - wellicht het experiment -, maar dat zal de jodelkoningin een zorg geweest zijn.
Olga Lowina
Olga Helena Lewina Musters
Boekelo, 15 november - Rotterdam, 4 april 1994
- vernoemd, door haar vader, naar het kachelmerk OLGA
- gehuwd met Wim van Putten (Lou Marti), schrijver van Olga’s teksten en haar manager
- in 1974 benoemd tot ereburger van Steinach (Oostenrijk)
- in 2002 onthulden Herman Finkers en Martin ter Denge een herdenkingsbordje bij fietsknooppunt 38, hartje Boekelo
Olga Lawina uit de stripserie 'Agent 327' is losjes gebaseerd op de bijna-gelijknamige Boekelose jodelkoningin (met als enige overeenkomst uitzonderlijke fysieke vermogens, zij het van totaal andere aard)
Twee dagen later schreef Het Vrije Volk: ‘Het ‘pop’-programma Hoepla heeft wel wat losgemaakt in dit land. Wie daaraan nog mocht twijfelen moet zijn oor maar te luisteren leggen in tram of trein, of de pers-reacties lezen, die varieerden van onverholen bewondering, tot bittere spot en uitzinnige woede. Wat ons het meest shockeerde was niet de boezem van Phil Bloom of het zen-boeddhisme van Simon Vinkenoog, maar wel het gejodel van de Twentse zangeres Olga Lowina.’
Lees verder onder de afbeelding.
Olga Lawina werd op slag een cultheld. En startte een tweede carrière, die haar langs talloze studentenfeesten, discotheken, jongerencentra en homo-bars voerde.
In 1988 kwam er een definitief einde aan de zegetocht van de Boekelose. Met een afscheidsconcert in een stijf uitverkocht Paradiso.
