Bestuurders pleiten voor andere aanpak in scholenbouw: 'De revolutie begint in Twente'

Ze noemen het 'De Twentsche School'. De Twentsche School is een scholenbouwcorporatie onder de vleugels van de twee schoolbesturen Symbio (actief in Hengelo) en Brigantijn (Hengelo/Borne/Hof van Twente). Herman Soepenberg, bestuurder van Symbio, is samen met z'n collega Ralf Dwars van Brigantijn al 1,5 jaar aan het puzzelen 'hoe we met minder geld beter onderwijs kunnen geven'. Goede, makkelijk aanpasbare (modulair gebouwde) gebouwen zijn daarvoor essentieel, is hun mening.

Een van de problemen waar in de bekostiging altijd tegenaan gelopen wordt, is de zogeheten 'split incentive', ofwel 'gesplitste prikkel'. De investeringsplicht (bij nieuwbouw of renovatie) ligt bij de gemeente en de onderhoudsplicht bij het schoolbestuur. Soepenberg: "Daardoor heb je nooit hetzelfde belang. Simpel gezegd: de gemeente wil zo goedkoop mogelijk bouwen, waardoor een schoolbestuur later met hoge onderhoudskosten zit. Als je alles onderbrengt bij één corporatie is dat probleem er niet meer."

Ralf Dwars: "Het onderwerp 'verduurzaming van onderwijsgebouwen' raakt ons allemaal, want scholen zijn niet alleen plekken waar kinderen leren, maar ook de fundamenten van onze samenleving. In ons manifest zeggen we: vind nou niet steeds opnieuw het wiel uit, maar zet in op eenvoud en flexibiliteit in het ontwerp. Door 80% van onze schoolgebouwen te standaardiseren en 20% voor maatwerk te reserveren, kunnen we efficiënt, kosteneffectief en toekomstbestendig bouwen, terwijl we toch inspelen op de unieke behoeften van iedere school."

Volgens Soepenberg is dit de enige manier om het onderwijs betaalbaar te houden: "Er gaat vanuit het Rijk steeds meer geld naar andere zaken, zoals veiligheid en defensie. Ga er maar vanuit dat we er de komende tijd geen geld gaan bijkrijgen. Dan moet je dus wel efficiënter met de middelen omgaan. We zullen met minder geld meer moeten gan doen."

'Nederland is groter dan de Randstad'

De Twentsche School is volgens Soepenberg en Dwars veel meer dan een manier van bouwen en daar geld voor vinden. Soepenberg: "De onderwijsagenda in het funderend onderwijs wordt al decennialang bepaald door de onderwijswethouders van de grote steden in de Randstad en een handvol grote besturen aldaar. Daarbij gaan ze voorbij aan het feit dat Nederland groter is dan de Randstad. Vragen en uitdagingen uit bijvoorbeeld Twente raken ondergesneeuwd. De stem van het onderwijs in de regio dient beter gehoord en meegewogen te worden."

Soepenberg denkt dat een goed en gezond schoolgebouw bijdraagt aan een omgeving waarin kinderen zich beter ontwikkelen: "Het helpt ze om kritisch te denken, problemen op te lossen en te begrijpen hoe de wereld om hen heen werkt. Deze vaardigheden zijn essentieel om leerlingen voor te bereiden op de uitdagingen en kansen van de toekomst."

Zuurstoftekort

Nu nog worden veel leerlingen gehuisvest in scholen waar de omstandigheden verre van optimaal zijn: "In onze scholen hangen overal CO2-melders en als die aangeven dat er te weinig zuurstof in de lokalen is, moet er een raampje open. Ook al is het buiten nog zo koud. Soms is dat al om negen uur 's ochtends."

Zo'n school is dringend aan renovatie of vervanging toe, wil Soepenberg maar zeggen. De eerste zes scholen van Symbio en Brigantijn die vanuit de nieuwe corporatie gebouwd gaan worden, moeten de komende drie jaar gaan verrijzen in Hengelo, Borne en Hof van Twente. "Het kan wat mij betreft niet snel genoeg gaan."

Democratie

Nieuwe gebouwen komen volgens hem niet alleen de leerlingen en studenten ten goede, maar de samenleving in z'n geheel: "Scholen met een gezond binnenklimaat stellen mensen in staat om kritisch te denken over kwesties die van belang zijn voor onze democratie en om weloverwogen beslissingen te nemen op basis van feiten en data. Heel belangrijk voor de bevordering van de sociale cohesie en leefbaarheid."