Kerken organiseren manifestatie tegen antisemitisme in Enschede: 'Willen joodse gemeenschap hart onder riem steken'
Leden van verschillende kerken in Enschede maken zich zorgen over toenemend antisemitisme in Nederland. Om zich solidair te tonen met de joodse gemeenschap in en om de stad, organiseert deze groep daarom aankomende zondagmiddag een manifestatie met een stille tocht van de Oude Markt naar de synagoge in Enschede. Zonder politieke agenda, aldus de initiatiefnemers: "Dit gaat puur om het mens-zijn."
"De bedoeling van de manifestatie is eigenlijk heel eenvoudig", legt medeorganisator Lennaert Noordman uit. "We willen ons puur en alleen uitspreken tegen antisemitisme. Het gaat niet om het maken van een politiek statement: dat willen we juist vermijden."
Zonder politieke uitingen
Om die reden heeft de organisatie ervoor gekozen om in de berichtgeving naar buiten heel resoluut te zijn: er wordt één banner meegenomen en andere vlaggen zijn niet welkom. Op die banner staat: 'Antisemitisme? Nee! Loop mee'. "Dat is ook de enige uiting die we doen", aldus Noordman. "We houden het neutraal. Het is een manifestatie waarbij we simpelweg de joodse gemeenschap een hart onder de riem willen steken."
De datum waarop de manifestatie plaatsvindt - een dag voor 7 oktober, waarop in 2023 de oorlog tussen Israël en Hamas begon - noemt hij dan ook wat ongelukkig gekozen. "Het had net zo goed eerder of later kunnen zijn. Het hangt niet samen."
Antisemitisme of anti-Israël
"Antisemitisme is een ruim begrip, maar als ik het zou moeten samenvatten, zijn het vooroordelen ten aanzien van joodse mensen die kunnen leiden tot jodenhaat, los van politieke situaties of overtuigingen", licht de organisator toe. "Wat er bijvoorbeeld gebeurt in Israël, daar gaan we ons tijdens de manifestatie niet mee bezighouden."
"Het is belangrijk om antisemitisme en anti-Israël-standpunten uit elkaar te trekken, want daar zit een wezenlijk verschil tussen. Het oneens zijn met het beleid van de Israëlische regering, zoals de aanpak van het conflict in Gaza, is geen antisemitisme, maar anti-Israël. Pas wanneer die politieke kwesties worden gekoppeld aan de joodse gemeenschap en de identiteit van joden wordt gegeneraliseerd, spreken we van antisemitisme."
Zorgen over toename
Noordman benadrukt dat, afgaande op cijfers van het CIDI (Centrum Informatie en Documentatie Israël), het antisemitisme op dit moment een groeiend probleem is. "De afgelopen jaren is de discriminatie van joden erg toegenomen." In afgelopen jaar - het jaar waarin het conflict rond Israël escaleerde - was die groei explosief. "In 2022 waren er 155 geregistreerde gevallen van antisemitische incidenten, een jaar later waren dat er 379." Bijna twee-en-half keer zoveel dus. "Dat is enorm."
Lees verder onder de afbeelding.
Het aantal incidenten in regio Twente valt mee volgens de organisator van de stille tocht. "Dat komt mede doordat de joodse gemeenschap hier heel klein is. Daarbij is het een groep waarbij je vaak niet eens kan zien dat de mensen joods zijn." Ondanks dat het aantal gevallen van antisemitisme in Twente relatief laag is, is er bij publieke evenementen in de Enschedese synagoge vaak beveiliging aanwezig.
In rust en vrede
Onder andere vanwege veiligheidsredenen en angst voor geweld doen dan ook niet alle kerken in Enschede mee met de manifestatie. "We hebben alle kerken in Enschede aangeschreven en kregen van iedereen positieve reacties terug", aldus Noordman. "Maar dat niet alle kerken mee willen doen zegt iets over de beladenheid van het onderwerp."
"Daarnaast hebben we – helaas – allemaal in onze maatschappij gezien hoe manifestaties soms kunnen verlopen. Maar wij hopen en bidden ervoor dat we deze manifestatie aankomende zondag in rust en vrede kunnen doen."
Stille tocht
Verschillende kerken in Enschede slaan de handen ineen. "Van oudsher is er een sterke verbinding tussen de kerk en de joden", legt Noordman uit. "De Bijbel is een joods boek en ook God zelf heeft zich verbonden aan het joodse volk. Het is dus niet vreemd dat we als christenen ons bovenmatig verbonden voelen met de joden."
Die solidariteit wordt aanstaande zondag zichtbaar tijdens de stille tocht. Bij de Grote Kerk op de Oude Markt in Enschede zullen vanaf 14.30 uur eerst drie toespraken worden gehouden. Tussendoor zal klezmer-muziek klinken en gezongen worden. Tot slot de stille wandeltocht van de Oude Markt naar de synagoge. "Het staat los van kerkgenootschappen, het wordt wel door ons georganiseerd, maar iedereen is van harte welkom. Heel graag zelfs."
