Enschede werd verrast door onderzoek naar straaljagers op luchthaven: 'We zijn heel duidelijk geweest'

Via het programma 'Ruimte voor Defensie' zoekt het Nederlandse leger naar uitbreidingsmogelijkheden. Het gaat onder meer om munitiedepots en laagvlieggebieden voor helikopters, maar ook om meer mogelijkheden om met de F35-jachtvliegtuigen te stationeren. In die laatste categorie is het oog ook gevallen op Twente Airport.

Waar komt de F35?

Momenteel wordt onderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor de terugkeer van straaljagers op de Twentse luchthaven. Ook bestaande vliegbases Volkel en Leeuwarden zijn onderdeel van dat onderzoek. Uiteindelijk zal het kabinet in het begin van 2025 een beslissing nemen over welke locatie (of locaties) wordt klaargestoomd voor (meer) jachtvliegtuigen.

In de Grolsch Veste is vorige maand al een informatiebijeenkomst geweest, waarin Defensie een toelichting gaf op het onderzoek. De zorgen bij omwonenden zijn groot. Zij hadden gehoord over drones, maar krijgen het gevoel dat nu ineens straaljagers in de plannen worden gevlogen.

'Alleen binnen huidige kaders'

In een brief aan het Ministerie van Defensie heeft het Enschedese college van B&W samen met collega's uit Hengelo, Borne, Oldenzaal en Dinkelland inmiddels zorgen geuit over een mogelijke komst van jachtvliegtuigen. Die zou 'desastreuze gevolgen' hebben voor de ontwikkeling van de regio.

Toch toonden bestuurders van Enschede en Overijssel in mei - nadat de interesse voor gebruik van (vracht)drones was uitgesproken - een positieve grondhouding. Sterker: Twente Airport werd zelfs aangeboden als 'reserveluchthaven'. Was het niet naïef, gezien de uitbreidingswens van Defensie, om de deur op een kier te zetten?

Wethouder Jeroen Diepemaat denkt van niet. "We zijn vanaf het begin af aan heel duidelijk geweest: alleen binnen de bestaande kaders." Met andere woorden: zolang het aantal vliegbewegingen en de 'geluidsruimte' die nu gelden, niet worden overschreden. "Wat uitstekend kan is een droneluchthaven."

Staatsgeheim

Het ligt voor de hand dat het consequent gebruik van straaljagers niet binnen de huidige mogelijkheden past. Hoewel de exacte geluidsproductie van de F35 staatsgeheim is (om vijandige mogendheden niet wijzer te maken), is het aannemelijk dat dat niveau hoger ligt dan de 'ouderwetse' F16.

"Die straaljagers zijn best lawaaierige toestellen", aldus Diepemaat. Het gebruik ervan in de huidige regelgeving rondom de luchthaven acht hij dan ook niet logisch.

Aan de andere kant: als het kabinet meent dat die stap gemaakt moet worden in het landsbelang, dan is daar weinig tegen te doen. "We dachten, daar moeten we wat mee", zegt de wethouder. "Ik wil dat die brief daar in ieder geval op het bureau ligt."

Dwars door de spoorzone

Aan klare taal in de brief aan Defensie geen gebrek. De vijf Twentse colleges stellen dat de ontwikkeling van deze regio op slot wordt gezet als er daadwerkelijk wordt gekozen voor de F35 op Twente Airport. "In zo'n geval breidt de geluidsruimte uit", aldus Diepemaat. "Het gaat om heel veel plekken met woningbouwplannen waar een streep door kan."

Hij noemt de geluidscontouren van de voormalige Vliegbasis Twenthe als voorbeeld. Die 'lijnen' liepen dwars door het zuidelijke deel van Oldenzaal, maar ook door het gebied tussen Enschede en Hengelo. Precies het spoorzonegebied waar in de toekomst, onder de noemer SHE, grootste ontwikkelingen worden voorzien.

Die beoogde ontwikkelingen, waaronder woningbouw en de chipindustrie, komen volgens de wethouder ernstig in gevaar als de keuze van Defensie op Twente Airport valt. "En dat werk van bedrijven zoals Demcon zijn ook van landsbelang."

Buiten nieuwe ontwikkelingen zouden er ook gevolgen zijn voor bestaande woningen. Op de bovenstaande kaart uit 1981 worden er nog zo'n 4.500 woningen blootgesteld aan een geluidsniveau dat hoger is dan de bedoeling. Inmiddels zijn dat er meer. En bij nieuwbouwwoningen van na de sluiting van Vliegbasis Twenthe zijn de oude geluidsnormen losgelaten bij het toepassen van geluidsisolatie. Het is vooralsnog onduidelijk wat daarvan de gevolgen zijn.