Streekomroep-keurmerk uitgereikt aan 1Twente Enschede, pionier in vorming streekomroep met lokaal nieuws
Ook 1Twente Enschede ontving woensdag het Keurmerk voor Nederlandse Streekomroepen, tijdens een ronde door de regio waarin dat kwaliteitsbewijs werd uitgereikt aan verschillende locaties van 1Twente en samenwerkingspartner Twente FM. Vanuit Enschede wordt al jaren gewerkt aan de vorming van een omroep voor heel Twente, waarbij de nieuwsvoorziening toch hyper-lokaal blijft. In 2026-2027 verdwijnen naar verwachting de bestaande lokale omroepen en komen daar streekomroepen voor in de plaats. De Enschedese omroep voldoet nu aan de eisen die aan zo'n streekomroep worden gesteld.
Dat Keurmerk voor Nederlandse Streekomroepen is in het leven geroepen door de koepelorganisatie voor lokale omroepen (NLPO) met het oog op een grote hervorming van het publieke bestel, waarin de 214 huidige lokale omroepen opgaan in 80 streekomroepen. Doel van die verandering is professionalisering van de lokale publieke journalistiek.
Van lokale naar streekomroep
De noodzaak van professionalisering wordt al langer gevoeld, maar belangrijke vraag was altijd: hoe dan? Want het budget voor publieke omroepen is allesbehalve oneindig. Het leeuwendeel daarvan gaat naar landelijke zendgemachtigden en het is ondoenlijk om 214 lokale omroepen van voldoende financiering te voorzien om een professionele redactie op te kunnen zetten. Maar journalistiek is een vak; of je dat nou landelijk of lokaal uitoefent. Anders gezegd: professionele lokale journalistiek kost geld, maar dat is er niet.
In 2026-2027 wordt een nieuwe mediawet van kracht. Met streekomroepen, in plaats van de huidige lokale zendgemachtigden. Voor die streekomroepen wordt meer geld vrijgemaakt, waarmee zij veel beter dan nu in staat om deugdelijke redacties op te tuigen. Tegelijkertijd moeten die niet van een afstand nieuws brengen, maar middenin de eigen lokale samenleving staan.
Hoepeltjes
Het keurmerk is niet meteen het straks vereiste ‘diploma-streekomroep’, maar stelt wel dezelfde eisen. Omroepen moeten door een fiks aantal hoepeltjes springen om het te krijgen. De toetsing is streng en gaat over bedrijfsvoering, financiën en journalistieke kwaliteit maar ook het lokale karakter van publicaties. Schaalvergroting mag niet leiden tot verschraling van de nieuwsvoorziening in steden en dorpen, is de gedachte.
“Toen we dat keurmerk invoerden, was er aardig wat kritiek”, vertelde NLPO-baas Marc Visch bij de uitreiking van het keurmerk op de Enschedese redactie. “Men vond dat wij de lat veel te hoog hadden gelegd. ‘Dat gaat nooit wat worden’, was de reactie.” Desondanks bleef de lat liggen waar 'ie lag. Visch: "Anders kom je nooit tot goede lokale journalistiek in het publieke domein."
Voortrekkersrol
Als het om Twente gaat - één van die 80 nieuwe regio's die een steekomroep gaan krijgen - speelt de Enschedese omroep al jaren een voortrekkersrol. In de afgelopen jaren is de ontwikkeling van 1Twente in een stroomversnelling geraakt. De omroep is inmiddels effectief luis in de pels van de lokale overheid, maar voorziet ook in brede nieuwsvoorziening uit en over de stad. Cruciaal in die ontwikkeling is structurele mede-financiering vanuit de gemeente geweest.
Lees verder onder de afbeelding.
Tot twee jaar geleden ontving de omroep het wettelijk minimum. Maar dat is niet voldoende om journalistiek te kunnen bedrijven, stelde 1Twente-directeur Flip van Willigen jaar in jaar uit. Tot vervelens toe. “Ik werd er soms doodziek van”, zei verantwoordelijk wethouder Niels van den Berg bij de uitreiking. Inmiddels draagt de gemeente met een vast bedrag per inwoner bij, waarmee 1Twente Enschede een belangrijke financiële basis kreeg waarop kan worden gebouwd.
Na Enschede volgden ook Hengelo en Almelo met een fors hoger subsidiebedrag, waarmee 1Twente ook in die plaatsen kon starten met een lokale redactie.
Nadruk op lokale nieuwsvoorziening
Enschedeërs gaan van dat keurmerk voor 1Twente niet direct iets merken. Van Willigen: “Dat zijn procedures, achter de schermen. Inwoners zullen vooral merken wat we ermee doen. Het gaat ons helpen om de stad beter te kunnen bedienen.”
De publieke omroep: bij wet geregeld
Publieke omroepen - de landelijke, de regionale (RTV-Oost) en de lokale (1Twente) - hebben een wettelijke taak, vastgelegd in de mediawet. Daarin is, behalve die taak, ook de financiering en onafhankelijkheid geregeld.
Die (omvangrijke) taak is voor de zendgemachtigden op al die drie lagen hetzelfde. Dat geldt niet voor de financiering. Landelijke omroepen ontvangen ongeveer 50 euro per inwoner, regionale omroepen 11 euro en lokale omroepen 0,69 euro. Gemeenten zijn verplicht om een lokale omroep in de been te houden, het Rijk stort de bijdrage daarvoor in het gemeentefonds.
Eén van de redenen waarom 1Twente het keurmerk kreeg, is de nadruk op de vorming van lokale redacties. Centraal wat beter centraal geregeld kan worden (studiofaciliteiten voor grotere producties; directie, toezicht en bestuur; een hoofdredactie en een redactiestatuut), maar al het andere juist lokaal.
Onafhankelijke toetsing op kwaliteit
Het Keurmerk voor Nederlandse Streekomroepen wordt uitgegeven door het Nederlands Keurmerksinstituut, een onafhankelijke organisatie die onderzoek doet naar de kwaliteit van producten en diensten. De criteria voor het keurmerk zijn een vertaling van een convenant tussen de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en de lokale omroepen (NLPO) over wat een goed, eigentijds lokaal media-aanbod zou moeten zijn.
1Twente is de elfde omroep in het land die een dergelijk oké-stempel krijgen, en de eerste in oost-Nederland. Twee weken geleden werd de omroep nog door de NLPO uitgeroepen tot Omroep van het Jaar.
Gerelateerd
