Bewoners Hengelo-Zuid hekelen overlast Asfalt Centrale Twente: 'De leefomgeving van mensen moet in orde zijn'

Inwoners van Hengelo-Zuid zijn blij met het gehoor dat ze bij de gemeente krijgen voor hun klachten, maar als het om een mogelijke oplossing gaat, dan is het naar eigen zeggen 'eerst zien en dan geloven'.

Discussie

Landelijk is er veel discussie over de uitstootnormen van schadelijke stoffen door asfaltcentrales. Die worden nogal eens overschreden, ook in Hengelo. Asfalt Centrale Twente (ACT) kreeg vorig jaar en dit jaar een zogeheten last onder dwangsom van 50.000 opgelegd door de gemeente, vanwege overschrijding van de emissiegrenswaardes.

Stankoverlast

Omwonenden van de centrale in Hengelo-Zuid, verenigd in BuurtoverlegACT, maken zich al jaren zorgen over de luchtkwaliteit en de uitstoot van schadelijke stoffen. Zij ervaren regelmatig stankoverlast. "Die geur dwingt ons vaak naar binnen te gaan en ramen en deuren te sluiten. Wij moeten regelmatig de slaapkamerramen sluiten", zegt bewoner Johan Oude Engberink in de maandelijkse 1Twente-talkshow Hengeloos Peil.

Zeer zorgwekkende stoffen

"Vanmorgen hebben we alle ramen en deuren weer moeten sluiten, omdat de stank niet te verdragen was. Het was dit keer niet alleen van de asfaltcentrale, maar ook van veevoederbedrijf aan de overkant van het kanaal." Oude Engberink noemt de stank een 'trigger voor gevaar'. "Zeer zorgwekkende stoffen ruik je niet, maar die zijn er wel. Iedere keer als we die stank ruiken, weten we dat er ook zeer zorgwekkende stoffen worden uitgestoten, zoals PAK's en benzeen."

Verhuizen naar een betere plek

De omwonenden willen maar één ding: dat de asfaltcentrale wordt gesloten en verhuist naar een andere plek, waar niemand er last van heeft. "Er zijn omgevingen waar een asfaltcentrale rustig kan zitten. Als ze een nieuwe centrale bouwen, dan kunnen ze die uitrusten met de laatste technische snufjes, waaronder een moderne trommel en een goede koolstoffilter", vult buurman Rob van Geelen aan. "Dan kun je alles reduceren naar nul toe."

Weinig huizen

De asfaltcentrale staat al decennialang op de huidige locatie en dat was vroeger ook een hele logische plek. Het gebied vanaf het station tot aan het kanaal was vroeger één groot industriegebied met weinig huizen. Maar waar ooit de fabriekshallen stonden, zijn jaren geleden nieuwe woningen gebouwd, een proces dat de komende jaren nog volop doorgaat.

Zorgplicht

Hart van Zuid moet een bruisende woonwijk met tal van andere functies worden en gaan fungeren als een magneet op mensen uit de stad en de wijde omgeving. "Maar dan moet de leefomgeving van die mensen wel op orde zijn", zegt Oude Engberink. Hij wijst op de plicht die gemeentes en ook bedrijven hebben vanuit de nieuwe Omgevingswet om daarvoor zorg te dragen.

Kankerverwekkend

Sinds 2016 zijn bedrijven verplicht om de uitstoot van zogenaamde 'zeer zorgwekkende stoffen' (ZZS) zo ver mogelijk te beperken. Dat zijn onder meer stoffen die kankerverwekkend of hormoonverstorend zijn en niet of nauwelijks afbreekbaar.

Europese regelgeving

"De asfaltcentrale moet ook gerecycled asfalt gebruiken, daarin zit vaak veel troep. Er zijn wel mogelijkheden om de uitstoot van kankerverwekkende stoffen én de geur te reduceren, als er maar een wil is." De bewoners in Hart van Zuid twijfelen aan die goede wil. "De centrale zegt een goede buur te willen zijn, maar een goede buur bezorgt geen overlast."

Het plaatsen van een koolstoffilter is een maatregel die ervoor moet zorgen dat er geen hoge concentraties van Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) meer worden uitgestoten.
Veel asfaltcentrale in Nederland hebben zo'n koolstoffilter geplaatst. Tegen een vergunning die ACT aanvroeg voor het plaatsen van zo'n filter maakten de bewoners - zonder succes - bezwaar bij de gemeente Hengelo.

Betere koolstoffilter

Het actieve koolstoffilter dat de ACT wil gebruiken, zou de uitstoot van schadelijke stoffen maar matig beperken, zeggen de mannen. "Je hebt een koolstoffilter van 70.000 euro, maar je hebt er ook eentje van 700.000 euro. Die neemt niet alleen de schadelijke stoffen weg, maar ook geur", aldus Van Geelen. Een dergelijk hoogwaardiger filter gebruikt de asfaltcentrale in Deventer ook. Dat van dit type filter de emissie van ZZS veel beter gereduceerd worden is bij de behandeling van het bezwaarschrift ook gezegd door een medewerker van Omgevingsdienst Twente. "Wij begrijpen dus niet dat er niet meteen voor deze techniek is gekozen."

Meer tijd nodig

De ACT liet eind 2023 in een schriftelijke update op haar website weten dat asfaltcentrales bezig zijn om processen te verbeteren. "Samen zijn we op zoek naar de beste methode om in Nederland asfalt te produceren op een wijze die aan de emissievoorwaarden blijft voldoen. Ook de ACT is zich bewust van de noodzaak van een schonere wereld. Voor u, ons en alle generaties na ons. Dit doel verliezen wij geen moment uit het oog. Verandering kost echter tijd. Wij danken u voor uw begrip."

Rob van Geelen vindt dat het bedrijf al vanaf 2016 tijd heeft gehad om aan de nieuwe normen te voldoen. ACT heeft pas in 2022 verschillende maatregelen genomen om geuroverlast te verminderen, maar wat er bovenuit de pijp komt, daar hebben ze niks aan gereduceerd", zegt Van Geelen. "Dit ondanks het koolstoffilter dat ze gebruiken."

Maatregelen

Maatregelen die ACT onder meer heeft genomen zijn het verlagen van de productietemperatuur asfalt, het aanpassen van de rijroute voor het beladen van vrachtwagens en het plaatsen een snelsluitdeur. Er is ook een zogenaamde continumeter geplaatst voor het meten van de uitstootwaardes van benzeen. Een lagere productietemperatuur vermindert volgens het bedrijf de emissie en zou ook de geur reduceren. De bewoners zeggen weinig te merken van de genomen maatregelen.

Alternatieve mogelijkheden

De gemeente Hengelo zegt van zowel de omwonenden als ook van ACT een brief te hebben ontvangen om na te denken over alternatieve mogelijkheden, naast het strikt handhaven. "Deze verzoeken worden serieus overwogen," aldus een woordvoerder. Hengelo zegt voortdurend in contact te staan met ACT over de normstelling en in welk tempo daar aan voldoen moet worden. Ook vinden er regelmatig overleggen plaats met onder meer Omgevingsdienst Twente en ACT. "Zij zoeken naar de juiste oplossing en maatregelen die het meeste rendement opleveren. Dat is een uitdaging voor de gehele branche."

In Nijmegen heeft de gemeente een asfaltcentrale opgekocht, die daar voor overlast zorgde. Of zoiets in Hengelo ook een serieus scenario is? "Het kost gemeenschapsgeld, maar je hebt als gemeenschap ook de plicht om te zorgen voor je inwoners", zegt Oude Engberink. "Je moet dus ergens zoeken naar een goede oplossing."

Goede hoop

De bewoners houden ondertussen hoop op een goede afloop. "Eerst zien en dan geloven, maar we voelen ons in ieder geval wel serieus genomen. In de gesprekken met de gemeente merken we dat er goed naar onze klachten wordt geluisterd."