Dit is waarom het COA zal ontsnappen aan een boete voor de illegale asielopvang in Enschede

De noodopvang bij het vliegveld had op 23 juli officieel beëindigd moeten zijn. Hoewel in contracten tussen de gemeente Enschede en het COA geen einddatum wordt genoemd, meende het college van B&W dat er een harde afspraak was over de verhuizing van de bewoners van de noodopvang naar het nieuwe asielzoekerscentrum aan de Parkweg.

Spierballen tonen

Zoals inmiddels bekend liep de afronding van dat nieuwe azc behoorlijke vertraging op. Onder meer rond de verplichte sanering van de zwaar vervuilde grond - er werd gekozen voor een afdeklaag van een meter zand - waren extra onderzoeken nodig. Als nieuwe openingsdatum werd medio november gecommuniceerd.

Het COA vroeg de gemeente Enschede om de vergunning voor de tijdelijke noodopvang na 23 juli te verlengen, maar het college weigerde. Gedreven door de zoveelste belofte aan omwonenden in Lonneker dat de noodopvang echt zou stoppen, meenden B&W waarschijnlijk dat het tijd was om spierballen te tonen.

Geen alternatief

Dus stonden er op donderdagmiddag 25 juli handhavingsambtenaren op de stoep van Vliegveld Twenthe Evenementenlocatie. Om vervolgens te constateren dat de noodopvang inderdaad nog volop in bedrijf was. Het COA had op dat moment al moeite genoeg om asielzoekers onderdak te bieden en had dus ook voor de circa 500 bewoners van de Enschedese noodopvang geen alternatief.

Vanaf dat moment is de handhavingsprocedure in gang gezet. Dat begint met een 'aanschrijving last onder dwangsom'. In feite is dat een brief waarin het COA (als uitvoerder) en VTE (als eigenaar) op de hoogte zijn gesteld van de overtreding, met het verzoek om deze te beëindigen. Dat laatste is niet gebeurd.

Laatste waarschuwing

Volgens de procedure volgt dan een 'last onder dwangsom'. Dat is de laatste waarschuwing voordat een dwangsom (een geldboete met als doel een overtreding te beëindigen) daadwerkelijk wordt opgelegd. Deze waarschuwing is op 8 oktober verstuurd, met als einddatum 15 november.

Het is precies de dag dat het COA van plan is om de deuren van het nieuwe asielzoekerscentrum aan de Parkweg te openen voor de opvang van maximaal 550 mensen. De datum lijkt dus niet toevallig te zijn. In de laatste waarschuwingsbrief bevestigt de gemeente dat ook: 'De termijn is afgesteld op de aard en ernst van de overtreding. Daarbij is ook gekeken hoe snel u de overtreding ongedaan kan maken. '

'Prikkel tot naleven'

Kortom: het moment dat de gemeente Enschede dreigt over te gaan op het daadwerkelijk verbeuren van een dwangsom valt precies samen met de geplande opening van het asielzoekerscentrum. Als het COA en VTE het om welke reden dan ook niet lukt om de noodopvang op het vliegveld te sluiten, dan dreigt er vanaf 15 november voor beide een boete van 50.000 euro per week met een maximum van 250.000 euro.

De boete is hoger dan (bij wijze van spreken) bij een illegaal schuurtje en dat is om een 'prikkel tot naleven' af te dwingen. 'Tevens is bij het bepalen van de hoogte van de dwangsom rekening gehouden met de opbrengsten die u ontvangt voor de opvang van asielzoekers alsmede dat het financieel aantrekkelijker moet zijn om de overtreding op te heffen dan de dwangsommen te verbeuren.'

Buurt mag kijken

Met de handhavingsprocedure lijkt het college dus vooral te hebben willen afdwingen dat de opening van het azc niet opnieuw tot vertraging zou gaan leiden. Dat zal waarschijnlijk ook niet het geval zijn. Een week voor de geplande opening (vrijdag 8 en zaterdag 9 november) mag een selecte groep mensen, waaronder raadsleden en omwonenden, een kijkje nemen bij het eindresultaat op het voormalige terrein van isolatiefabriek Kooy.