Kabinet wil af van Spreidingswet, maar Twentse gemeenten dienen toch asielplan in: 'Zware wissel op lokale bestuurders'
De Twentse gemeenten verzekeren het kabinet op afzienbare termijn opvanglocaties voor bijna 7.500 asielzoekers en vluchtelingen. Dat blijkt uit de aanbiedingsbrief van Commissaris van de Koning Andries Heidema, die de asielopgave in Overijssel begeleidt. Het kabinet wil af van de eerder ingestelde verplichte verdeling van asielzoekers over het hele land, maar Heidema hoopt de asielminister te overtuigen om geen voorstel te doen voor het intrekken van de zogeheten Spreidingswet.
Met oog op de Spreidingswet is in elke provincie een asieloverleg in het leven geroepen, onder leiding van de Commissaris van de Koning. De bedoeling is dat deze verslag uitbrengt, met het provinciale aanbod van opvangplekken. In Overijssel zijn die opgaven over twee gebieden verspreid: Twente en IJsselland.
Ruim 8.000 plekken nodig
Op basis van de landelijke verdeling lag er voor de veertien Twentse gemeenten de opgave om 3.275 opvangplekken voor asielzoekers te regelen (waarvan 278 voor alleenstaande minderjarigen) en daarnaast nog 4.805 opvangplekken voor ontheemden uit Oekraïne.
In feite geldt voor elke gemeente een opgave op basis van het aantal inwoners, maar door het in regionaal verband op te pakken is het idee dat er een betere verdeling mogelijk is. Er kan 'uitruil' plaatshebben. Twenterand wil vanaf 2026 bijvoorbeeld meer Oekraïners opvangen dan volgens de verdeling nodig is, Hengelo vangt dan meer reguliere asielzoekers op.
'Onduidelijkheid door kabinet'
Uiteindelijk heeft provinciebestuurder Andries Heidema een asielplan met daarin 7.492 opvangplekken in Twente aangeleverd bij het kabinet. Het gaat om opvangcentra voor asielzoekers of Oekraïners die reeds open zijn of nog dit jaar worden geopend, maar ook om concrete voornemens voor nieuwe locaties. Bovendien vallen hier ook de Oekraïense vluchtelingen onder die bij particulieren verblijven.
Al met al zijn dit 600 plekken minder dan de ruim achtduizend die Twente volgens de verdeling in de Spreidingswet toekomen. Datzelfde geldt voor het gebied IJsselland, ofwel de rest van Overijssel. Volgens Heidema is dat deels het gevolg van onduidelijkheid die door het nieuwe kabinet zou zijn veroorzaakt met het voornemen om de Spreidingswet van hun voorgangers weer in te trekken. 'Dit heeft in zijn algemeenheid een wissel getrokken op politieke-bestuurlijke bereidheid te voldoen aan de Spreidingswet.'
CvdK wil Spreidingswet behouden
Lokale bestuurders zouden door het voornemen van het nieuwe kabinet regelmatig in een lastig parket zijn gekomen bij het geven van uitleg over beoogde opvanglocaties aan omwonenden. Met andere woorden: als gemeenten door een landelijke wet worden gedwongen om de opvangplekken te regelen, maakt dat de positie voor lokale bestuurders wat eenvoudiger.
Heidema wendt zich in een bijgevoegde brief namens al zijn collega's van andere provincies rechtstreeks tot asielminister Marjolein Faber. 'Vanuit mijn bestuurlijke verantwoordelijkheid doe ik dan nogmaals een beroep op de minister om de Spreidingswet in de volle breedte uit te blijven voeren', aldus Heidema. 'Daarbij adviseer ik geen besluiten tot intrekking van de Spreidingswet aan de Kamers voor te leggen tot er een deugdelijk alternatief voor voldoende asielopvangplekken ligt.'
Daarnaast spreekt de Commissaris van de Koning ook zijn zorgen uit over een voorgenomen bezuiniging op het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). Heidema ziet dat er nu al capaciteit ontbreekt bij het tijdig openen van nieuwe azc's. 'De financiering van het COA daalt echter na 2027 drastisch. Dit maakt businesscases voor nieuwe locaties zeer onzeker.'
Het Twentse asielplan
Almelo: Vangt al dertig jaar asielzoekers op in het azc. Nu 398. Daarnaast komt er een Oekraïne-opvang met 450 plekken.
Borne: Heeft decennialang het azc in Azelo gehad en vindt het voor nu goed. Vangt wel 300 Oekraïners op, flink meer dan de verdeelsleutel.
Dinkelland: Zoekt nog naar een concrete locatie voor een azc. Vangt - inclusief particuliere opvang - wel ruim 160 Oekraïners op.
Enschede: Opent deze maand een asielopvang voor 550 bewoners. Heeft daarnaast 574 Oekraïners in een gemeentelijke opvang en 337 bij particulieren geregistreerd.
Haaksbergen: Zoekt nog een concrete locatie voor een azc. Vangt ongeveer 190 Oekraïners op.
Hellendoorn: Heeft een azc voor 200 asielzoekers toegezegd, maar deze kan door netcongestie niet voor medio 2026 worden geopend. Voldoet bijna aan de opgave voor opvang Oekraïners.
Hengelo: Vangt op verschillende plekken Oekraïners en reguliere asielzoekers op. Om aan de volledige opgave te voldoen (in totaal 825 opvangplekken) is een pand aan de Hazenweg gekocht. Die wordt nu verbouwd.
Hof van Twente: Heeft een noodopvang voor 125 asielzoekers, maar stelt vanwege slechte ervaringen uit het verleden harde voorwaarden voordat het weer over een azc nadenkt. Biedt wel meer Oekraïners een opvangplek dan volgens de verdeelsleutel nodig is.
Losser: Wil aan de taakstelling (130 opvangplekken) voor reguliere asielzoekers voldoen, maar zegt zorgvuldigheid boven snelheid te verkiezen.
Oldenzaal: Loopt met Oekraïners redelijk op koers. Neemt eind dit jaar/begin 2025 een besluit over opgave voor reguliere asielopvang (175 plekken).
Rijssen-Holten: Opent begin 2025 een azc voor 250 personen en werkt aan een uitbreiding van de Oekraïneopvang.
Tubbergen: Heeft onlangs het veelbesproken azc in Albergen, met 150 plaatsen, geopend.
Twenterand: Wil geen azc-locatie openen, maar wil wel extra Oekraïners opvangen.
Wierden: Biedt zo'n 50 asielplekken minder dan de opgave, maar vangt wel meer Oekraïners op dan nodig.
Gerelateerd
