Ingrijpende bezuinigingen voor Almelo: welke maatregelen staan gepland?

De gemeenteraad ging in debat over de begroting voor 2025, waarin de doelen en kosten concreet worden gemaakt. Voor 2025 is de begroting sluitend, maar vanaf 2026 staat Almelo voor een forse opgave: er moet jaarlijks 12,7 miljoen extra worden bezuinigd, oplopend naar zo’n 17 miljoen in 2027.

Deze bezuinigingen zijn nodig, omdat gemeentes relatief minder geld krijgen uit hun belangrijkste inkomstenbron, het gemeentefonds. Terwijl de wettelijke taken niet afnemen.

Ontstemd

Gemeenteraadsleden - van links tot rechts - zijn daarover ontstemd, waaronder Ger Vermeulen (VVD): “Het Rijk houdt zich niet aan de regels. Als zij een opdracht geeft, moet zij daar ook de passende financiering bij leveren. Dat doet ze niet.” Andere raadsleden gaan nog een stapje verder in politieke ongehoorzaamheid, waaronder de SP, PvdA en Leefbaar Almelo. Zij stellen voor de begroting niet sluitend te maken.

Miljoenenbezuiniging

Het college is kritisch op de financiële druk vanuit het Rijk. Wethouder Arjen Maathuis (VVD) stelt dat gemeentes ‘klemgezet’ worden. Hij erkent dat bezuinigen moeilijk is, maar ziet geen alternatieven voor 2025. Eén van de maatregelen is een verhoging van de OZB (onroerendzaakbelasting) van 4,5 procent. Verreweg het meeste geld moet uit het sociaal domein komen, waar vanaf 2028 jaarlijks structureel 8,7 miljoen op zal worden bezuinigd. De eerste maatregelen treden volgend jaar in en moeten 1,3 miljoen opleveren. Dit raakt vooral maatschappelijke ondersteuning (WMO), jeugdhulp en sociale werkplekken. Het college voorziet ‘vergaande gevolgen’ voor inwoners.

Zorgen en onduidelijkheid

Verschillende oppositiepartijen uitten hun zorgen over de gevolgen van de bezuinigingen en vragen meer duidelijkheid over de plannen. Bert Hümmels (Leefbaar Almelo): “Bezuinigingen doorvoeren kost geld, wat leveren deze maatregelen onder de streep op?” Ook Jorien Geerdink (PvdA) riep op tot transparantie: “Alles is prachtig in uw (wethouder van Eugène van Mierlo, red) hoofd, maar kunt u de maatschappelijke gevolgen inzichtelijk maken? Dat ik zou ik prachtig vinden.” Coalitiepartij VVD toonde zich tevens kritisch. Willem Loupattij vroeg om de toezegging meer duidelijkheid te scheppen over de doelen en de resultaten.

Ingewikkeld

Wethouder van Mierlo kon die toezegging niet doen en stelde dat de financiële gevolgen van de bezuinigingen niet direct inzichtelijk kunnen worden gemaakt, omdat dat ‘heel ingewikkeld’ en ‘arbitrair’ is. Bovendien hangen de gevolgen af van de interne veranderingen binnen de gemeente. “Het is noodzakelijk dat we eerst de basis op orde krijgen”, aldus de wethouder.

Voorlopig onduidelijk

Dat betekent dat raadsleden moeten afgaan op het verwachte financiële effect van de bezuinigingen voor 2025. Het college kan echter geen onderbouwing geven voor deze cijfers, waardoor het effect van de bezuinigingen voorlopig onduidelijk blijft.

Voor PvdA was dit aanleiding voor het indienen van een motie om de maatschappelijke impact van de bezuinigingen in het sociaal domein in kaart te brengen, met aandacht voor kwetsbare groepen zoals mensen met een beperking of mensen in de schuldhulpverlening. De motie werd aangenomen met ruime steun en ligt in lijn met de eerder uitgesproken ambitie van het college. Ook een motie van het CDA, waarin het college wordt opgeroepen meer uitleg te geven aan inwoners over de gevolgen van de bezuinigingen, haalde het.

Ruime meerderheid

Toch is de onzekerheid over de gevolgen voor het sociaal domein reden voor enkele partijen om tegen de begroting te stemmen. Niettemin kon de begroting rekenen op een ruime meerderheid.