De Enschedese Bibliotheek moet opnieuw onderzoeken of een verhuizing naar het voormalige V&D-pand aan kruispunt de Graaff toch mogelijk is. De gemeenteraad nam dinsdag een motie van de VVD aan die B&W oproept om met een nieuw voorstel te komen voor huisvesting van culturele instellingen. De bieb wordt beschouwd als een sleutelstuk in die puzzel.
Dat oude V&D-pand is al geruime tijd in beeld als nieuw onderkomen voor Concordia en jeugdtheaterclub Sonnevanck. Voor de exploitatie van dat plan - het Warenhuis - is alleen een derde partner nodig. De bieb wordt door een groot deel van de gemeenteraad gezien als het ideale derde wiel aan die wagen, maar wil liever blijven zitten waar ze nu zit: in de Pijpenstraat.
Formeel is die motie een opdracht aan het college van B&W. Dat had in oktober een voorstel neergelegd waarin vrijwel geen enkele partij in de raad zich kon vinden en moet haar huiswerk overdoen. Concreet: ‘maak inzichtelijk en concreet of verhuizing van de bieb (en haar partners) naar het Warenhuis voordelen biedt voor alle partijen’, en ‘doe dat met alle partijen’.
Met een opdracht aan de bieb, via het college, om dat met Concordia, Sonnevanck en John Landewé, de eigenaar van het pand, nader uit te pluizen. Cultuurwethouder Malkis Jajan wil dat gesprek met alle partijen wel aan, maar gaf een winstwaarschuwing: “Er is geen garantie dat de bieb verhuist.” Voor de goede orde: daar gaat de bieb uiteindelijk ook zelf over.
Voor de bieb speelt vooral dat zij met een verhuizing naar het Warenhuis een flinke jas uitdoet. Nu heeft ze de beschikking over 5.200 vierkante meter, in de aanvankelijke plannen zou er in het Warenhuis 3.000 beschikbaar zijn. Daarmee is er geen plaats meer voor die ‘partners’, waarover in de motie wordt gesproken.
Met die partners wordt gedoeld op een hele trits aan maatschappelijke organisaties waar inwoners terechtkunnen met een scala aan vragen en behoeftes. Met een nadruk op alles wat met lezen en geletterdheid te maken heeft. Een kwart van de Enschedeërs is laaggeletterd; de bieb heeft met die partners een rol gepakt om daar iets aan te doen.
Voor Jan Hoogenberg, de directeur van de bibliotheek, is het een harde voorwaarde dat die samenwerking onder één dak voortgezet kan worden.
Concordia en Sonnevanck hebben in een eerder stadium al meer ruimte voor de bieb toegezegd. Daarmee zou de bibliotheek zo’n 4.000 vierkante meter beschikbaar krijgen. Voor een flink deel van die meters gaat dat om de kelder van het Rijksmonument aan kruispunt de Graaff. En daar zit een probleem: die kelder maakt water, als het flink regent. Er zijn extra investeringen nodig om dat te verhelpen.
Voor Hoogenberg, Concordia, Sonnevanck en cultuurwethouder Jajan betekent dit een verdere uitwerking van een aantal mogelijkheden of onmogelijkheden. De eerste vraag gaat om ruimte: kunnen de maatschappelijke partners van de bieb mee of niet. De tweede vraag gaat om welke ruimte dat dan is (en wat de kosten zijn om die kelder boeken- en mensen-proef te krijgen).
De derde gaat over de financiering van het geheel. De bieb is met een verhuizing fors meer geld kwijt. Aan huur - de leeszaal zit nu in een afbetaald eigen pand - en aan afschrijving van investeringen die met verhuizing gepaard gaan.
Het financiële plaatje voor renovatie en verbouw van het oude V&D-pand is voor de huidige plannen wel duidelijk. Dat gaat in totaal om 9,5 miljoen euro. Deels gedekt door fondsen, een subsidie van het Rijk met co-financiering van de gemeente en een bijdrage van eigenaar Landewé. Dan nog rest er een gat van 2 miljoen euro.
In het geval de bieb meeverhuist, zullen die kosten allicht hoger uitvallen. Nog los van aanpassingen om die lekkende kelder te dichten. Keerzijde: met een verhuizing komt het pand aan de Pijpenstraat in de verkoop. Landewé, eigenaar van het voormalige V&D-pand, heeft al een bod van 2,3 miljoen gedaan, mits de gemeente het niet de beoogde status van gemeentelijk monument verleent en meewerkt aan herbestemming.
Over één stuk in de hele puzzel hoeft Jajan zich geen kopzorgen meer te maken: de raad nam dinsdagavond nog een VVD-motie aan waarmee 3 miljoen co-financiering van de gemeente is vastgelegd. Dat geld komt uit de strategische investeringsagenda. Consequentie is wel dat een ander toekomstig bouwplan mogelijk in de knel komt.
Die 3 miljoen van Enschede hebben alleen zin als het Rijk akkoord gaat met uitstel van de termijn voor toekenning van haar aandeel. Die verloopt op 4 december. Dat lijkt een formaliteit, nu Enschede haar aandeel in de gemeentebegroting heeft vastgespijkerd.
Wordt dat uitstel verleend, dan heeft het college de ruimte om met een nieuw huisvestingsplan te komen. Daarna moet de gemeenteraad haar handtekening nog zetten.
In de verdere uitwerking van de plannen voor culturele huisvesting gaat het ook over een verbouwing van het Wilminktheater. Het Muziekkwartier (theater plus kunstenschool Kaliber en poppodium Metropool) wil een nieuwe gezamenlijk entree. Geraamde kosten zijn 12,5 miljoen euro. Via de motie van VVD en D66 is als eis gesteld dat de extra exploitatiekosten niet meer mogen worden dan 285.000 euro per jaar.