Hengelose burgemeester over 'wensdenken' minister Faber: 'Gemeenten vangen asielzoekers op, niet het Rijk'
Sander Schelberg vindt dat minister Faber aan 'wensdenken' doet met haar plannen op het gebied van asielbeleid. "Ze kan wel fors willen bezuinigen op COA en IND, maar als ze mensen zo snel mogelijk het land uit wil hebben, moet ze juist investeren in het IND." En over de grenscontroles, die over een kleine drie weken van kracht moeten worden: "We hebben 840 grensovergangen. Hoe wil ze dat doen?"
Op de locaties in Hengelo waar de afgelopen jaren (Hengelo herbergt sinds 2015 asielzoekers) mensen zijn opgevangen, is dat volgens Schelberg vrijwel altijd probleemloos gegaan. Vooraf zijn omwonenden soms wat bezorgd en bepaalde politieke partijen zullen per definitie nooit staan te springen om vluchtelingen te huisvesten, 'maar uiteindelijk is er in Hengelo altijd meer dan voldoende draagvlak geweest', aldus de burgemeester.
Draagvlak
En daar begint het volgens hem mee: "Dat draagvlak houden we alleen als we de opvang op een goede manier regelen. Door te zorgen dat de sfeer in en rond een opvanglocatie goed is, voorkom je gedoe. En dat is weer bepalend voor het draagvlak in de stad en in de raad."
Overigens wil de burgemeester af van woorden als 'asielzoekers', 'vluchtelingen' of 'ontheemden': "Ik noem ze liever nieuwkomers. Uiteindelijk zijn het allemaal gewoon mensen op zoek naar veiligheid. En met die benaming geef je aan dat ze welkom zijn."
'Symboolpolitiek'
Die gedachtegang gaat lijnrecht in tegen die van de minister. Marjolein Faber zet liever bij elke opvanglocatie bordjes neer met de tekst 'Hier wordt gewerkt aan uw terugkeer'. Schelberg: "Ik vind dat symboolpolitiek. Daar ben ik niet zo van. Er zijn vele crises momenteel, maar ik ervaar geen asielcrisis. Ja, misschien in Ter Apel, maar die kunnen we met z'n allen oplossen dankzij de Spreidingswet."
Ter Apel
De wet werkt volgens Schelberg goed: vrijwel alle gemeenten hebben plek gevonden om het aanmeldcentrum in Ter Apel te kunnen ontlasten. "Intrekking van de wet zal betekenen dat sommige gemeenten niet langer hun verantwoordelijk zullen blijven nemen."
Spreidingswet
Voor elke gemeente geldt een opgave op basis van het aantal inwoners, maar door het in regionaal verband op te pakken, is het idee dat er een betere verdeling mogelijk is. Er kan 'uitruil' plaatshebben. In Overijssel zijn daarover afspraken gemaakt. Twenterand wil vanaf 2026 bijvoorbeeld meer Oekraïners opvangen dan volgens de verdeling nodig is, Hengelo vangt dan meer reguliere asielzoekers op.
Met de boodschap dat minister Faber de wet wil intrekken, kan de Hengelose burgemeester dan ook niet zoveel: "In Nederland hebben we momenteel zo'n 130.000 mensen in de opvang. Asielzoekers en ontheemde Oekraïeners. Dat aantal zal niet minder worden de komende tijd. Ik vind het onze taak dat we hen op humane wijze opvangen. En let op mijn woorden: die Spreidingswet zal nog wel even blijven bestaan, want om 'm in te kunnen trekken, heb je een alternatief nodig en dat is er niet."
Nederlandse primeur
Hengelo is de enige Nederlandse gemeente, die het COA nu werk uit handen neemt. De gemeente heeft in oktober het voormalige stadskantoor aan de Hazenweg aangekocht, waar nu al jaren asielzoekers worden opgevangen. "Al onze nieuwkomers worden straks aan de Hazenweg ondergebracht. Hiermee houden we zelf de regie in handen."
Hij geeft een voorbeeld: "Er woonden op die locatie al Oekraïeners, toen we er vorig jaar ook asielzoekers gingen huisvesten. Heel bewust hebben we gekozen om de beide doelgroepen te mixen." Hij geeft drie redenen: "Op die manier kun je leegkomende kamers snel weer vullen. Daar kunnen immers Oekraïners in, maar ook asielzoekers. Ten tweede zien de bewoners zo met eigen ogen dat we iedereen gelijk behandelen en ten derde leren ze elkaar én de Nederlandse multiculturele samenleving zo beter kennen."
Door de opvang in eigen hand te houden, kun je ook de kwaliteit waarborgen, vertelt Schelberg: "Neem het onderwijs aan de asielkinderen. Als daarover vragen zijn, weten de ambtenaren aan de Hazenweg precies wie ze moeten hebben. Die korte lijntjes maken het heel prettig werken op de opvang."
Gemeente en COA
Waar de opvang van Oekraïers een gemeentelijke taak is, is de asielopvang de taak van het COA. Het COA is een zelfstandig bestuursorgaan dat verantwoording aflegt aan de minister van Justitie en Veiligheid. Het COA kan haar taken echter delegeren naar gemeenten. Dat gebeurt nu in Hengelo en straks ook in Staphorst en Ede. Die gemeenten ontvangen daarvoor dan het benodigde geld. Hengelo maakt hierover langjarige (10 tot 15 jaar) afspraken met het COA. De gemeente heeft het pand aan de Hazenweg gekocht, maar de onderhandelingen met het COA lopen nog. Is dat niet risicovol? Schelberg: "Het grootste risico is dat er morgen wereldvrede uitbreekt. Serieus, het is een theoretisch risico. De druk van nieuwkomers is en blijft hoog. Daarbij experimenteert het COA momenteel in Utrecht met flexibele opvang, zodat er in hun azc's behalve asielzoekers ook bijvoorbeeld studenten gehuisvest kunnen worden."
Dat asielminister Faber fors wil korten op haar eigen budget, omdat er voor 'het strengste asielbeleid ooit' nu eenmaal minder geld nodig is, doet Schelberg achter de oren krabben. "Ze wil van 9 miljard volgend jaar naar 2,8 miljard in 2027. Ik weet niet hoe je met zoveel minder geld dezelfde hoeveelheid mensen kunt opvangen."
Chaos
Op de vraag of de minister dit allemaal roept om chaos te creeëren en daarmee draagvlak voor asielopvang onder de Nederlanders af te laten nemen, zegt Schelberg: "Het staat een minister vrij om van alles te roepen, maar feit is dat we die 130.000 mensen in de opvang hebben. En dat zullen er de komende jaren niet minder worden. In the end moet het beleid ergens landen en dat is in de gemeenten."
Hoeveel mensen vangen we op?
In Hengelo verblijven nu 545 asielzoekers. Dat is meer dan de Spreidingswet van Hengelo verlangt. Het zouden er in elk geval 415 moeten zijn. Daarvan zijn er 380 reguliere asielzoekers en 35 alleenstaande minderjarige vluchtelingen (amv'ers). Daarbij vangt Hengelo 300 Oekraïners op aan de Hazenweg. Dat zouden er per 1 januari 2025 620 moeten zijn. Echter, omdat Hengelo meer asielzoekers opvang, mag het minder Oekraïners opvangen. Dat heeft te maken met die op regionaal niveau gemaakte afspraken. Schelberg weet als er geen ander wat er op bovenlokaal speelt, ondermeer omdat hij voorzitter is van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten Overijssel (VNG), voorzitter van de burgemeesterskring Twente en lid van de Regietafel opvang vluchtelingen in de regio Twente.
Hij vervolgt: "Het is allemaal wensdenken. Ze kan wel zeggen: 'Ik wil het strengste asielbeleid ooit', maar dan komen de gevolgen. Als lid van het dagelijks bestuur van de EUREGIO trek ik daarbij 20 wenkbrauwen tegelijk op. Ze wil vanaf 9 december grenscontroles invoeren. We hebben 840 grensovergangen. Daar heeft de Koninklijke marechaussee 8.000 mensen voor nodig. Die zijn er eenvoudigweg niet. Daarnaast moeten COA en IND 80 procent korten op hun budget. Als de minister zo snel mogelijk zo veel mogelijk mensen het land uitwil, moeten nu zoveel mogelijk dossiers behandeld worden. Ik zou zeggen: Geef de IND dan juist meer geld."
Gerelateerd
