Controles vanaf 9 december aan de Nederlandse grens: zorg om gevolgen voor leefbaarheid en economie (als het al uitvoerbaar is)

De Nederlandse grenscontroles zijn een echo van de controles die Duitsland op 16 september van dit jaar invoerde. Dat is vooral nodig, vindt het kabinet, om ‘irreguliere’ immigratie in te perken. Dat slaat op het recht van mensen om zich als vluchteling te melden aan een grens. Irreguliere immigratie gaat over asielzoekers die zonder geldige documenten een land binnenkomen.

‘Niemand die er blij mee is’

Burgemeester Roelf Bleker wil ‘niet terug naar een land met slagbomen’ en stelt dat ook zijn Duitse collega’s uit Nordrhein-Westfalen en Niedersachsen de controles aan hun kant met gemengde gevoelens bekijken. Bleker: “Ik hoor niemand die er blij mee is.”

Ook burgemeester Sander Schelberg van buurgemeente Hengelo liet zich gisteren, tijdens opnames voor Hengeloos Peil, kritisch uit over de grenscontroleplannen van minister Faber. Onuitvoerbaar, wat hem betreft. Hij noemt het wensdenken. “We hebben 840 grensovergangen. Hoe wil ze dat doen?”

Geen van beiden neemt het letterlijk in de mond, maar de ondertoon is duidelijk: Faber doet met die grenscontroles aan symboolpolitiek. En niemand wordt daar beter van.

Grensregio’s als de Euregio hebben baat bij open grenzen. Veel inwoners van de grensstreek wonen en werken of gaan naar school aan verschillende kanten van de streep op de kaart. Ook ondernemers hebben belang bij een vlotte en vrije doorgang.

‘Het is niet te doen’

Volgens Bleker gaat het bij de aanstaande controles aan de Nederlandse grenzen niet om vaste controleposten. Er wordt steekproefsgewijs en gericht gecontroleerd op specifieke voertuigen, onder meer met behulp van technologie. Evengoed wordt ook hier hinder verwacht.

Daar komt bij dat de Koninklijke Marechaussee, die de grenscontroles moet gaan uitvoeren, via haar vakbond heeft laten weten weinig fiducie te hebben in de haalbaarheid. ‘Het is niet te doen’, meldde de bond vorige week bij 1Vandaag. Personeelstekorten en werkdruk bieden nauwelijks ruimte in dienstroosters. Er zou, volgens de Marechaussee, een verdubbeling van het personeelsbestand nodig zijn om een grenscontrole in te voeren die je aux serieus kunt nemen.

Duitse ‘successen’

Partijen als de PVV en FvD wezen maandagavond op de successen die Duitsland met de controles behaald zou hebben. In eerdere berichtgeving werd gesteld dat er 53.000 mensen zouden zijn aangehouden die ‘ongeoorloofd’ Duitsland binnen wilden. Daarbij gaat het om alle Duitse buitengrenzen; die met Nederland, België, Frankrijk, Denemarken en Luxemburg.

Maandag meldde de Duitse politie dat er vanuit Nederland sinds september 394 illegale oversteken zijn verhinderd; 205 mensen werden teruggestuurd. Er zijn 18 mensensmokkelaars opgepakt en 118 arrestatiebevelen uitgevoerd.

Bleker wees op de onduidelijkheid over de aard van ’ongeoorloofde’ grenspassages en de kosten en sociale en economische effecten van controle daar op. Anders gezegd: de vraag of die opwegen tegen dat relatieve succes.

Controle op invoer van illegaal vuurwerk

De Partij voor de Dieren wees nog op mogelijke bijvangst: extra aandacht voor ongeoorloofde grenspassage van illegaal vuurwerk. Dat had tot op heden weinig zin in een grensregio binnen Schengen, met vrij verkeer van mensen en goederen. Maar als er dan toch een virtuele slagboom komt, kun je ook meteen controleren op ongeoorloofde oversteek van zwaar vuurwerk.

Zwaar vuurwerk ligt opgeslagen in Duitsland, vaak niet ver van de grens. Ook dat van Nederlandse internetshops en bedrijven, die het op bestelling illegaal de grens over brengen. Bleker wees op een voortdurende samenwerking met Duitse ambtsdragers en functionarissen om dat tegen te gaan.