Enschedese sociaal-advocaat Narda Teke-Bozkurt over dramaserie ‘De Toeslagenaffaire’

Teke-Bozkurt is raadsvrouw voor ruim 180 toeslagenouders, de meesten uit Enschede. Dat waren er een jaar geleden 140, het jaar daarvoor 100. Telkens leek de limiet van wat een sociaal-advocaat behappen kan bereikt. Er worden alleen nauwelijks zaken afgerond, er komen er alleen maar bij.

Tergend traag (en selectief)

De belangrijkste bottlenecks zijn een tergend langzame schade-afwikkeling en een al even belabberde informatievoorziening. Beide hangen met elkaar samen. Immers: als je niet weet wat er gebeurd is en waarom, kun je niet bepalen wat de schade is geweest.

De Enschedese sociaal-advocaat heeft in de afgelopen jaren zegge en schrijve twee dossiers kunnen afronden. “De Dienst Toeslagen van de Belastingdienst geeft nog altijd niet het hele dossier”, stelt Teke-Bozkurt. “Alleen wat zij zelf relevant vinden.”

Daar kan een advocaat niets mee. Het ontneemt gedupeerden de mogelijkheid om een analyse en een eigen afweging te maken. Zij werden beschuldigd, maar weten niet precies waarvan en - dat vooral - waarom.

College voor de Rechten van de Mens

Zijzelf kreeg pas onlangs een deel van haar eigen dossier, met als aanleiding een gang naar het College voor de Rechten van de Mens. Die stap draait om de vraag of de Belastingdienst ook in haar geval heeft gediscrimineerd. In de aangeleverde dossiersnippers las Teke-Bozkurt zij was aangemerkt als ‘risicopersoon’ en op de infame fraudesignaleringslijsten gezet.

Naar de reden is het nog steeds gissen. “Dat konden ze niet goed vertellen. Misschien vanwege mijn achternaam? Die betekent ‘Grijze wolven’.” De Enschedese zat bij een aan Turken gelieerd gastouderbureau. “Dat is misschien dubbel verdacht geweest.”

Aan het oordeel van de mensenrechtencommissie kleven geen juridische consequenties maar het levert in rechtszaken wel ondersteunend bewijs op. En het speelt mee in het vaststellen van de geleden schade. Die is namelijk ook niet-materieel: “Het is helpend voor de verwerking.”

Teke-Bozkurt wil, net als haar 180 cliënten, duidelijkheid over de vraag waarom het zo mis is gegaan. De uitspraak, die draait om de vraag of er sprake is geweest van discriminatie, wordt uiterlijk begin januari verwacht.

Driedelige dramaserie

De driedelige serie ‘De toeslagenaffaire’ die in november van start ging, is gebaseerd op verhalen zoals de Enschedese advocaat ze in haar dossierkast heeft liggen. En niet losjes, maar waarheidsgetrouw. “Ik vind het heel sterk. Alles wat daar gebeurt, is herkenbaar”, oordeelt Teke-Bozkurt. Zij sprak tijdens het maken van de serie met acteurs en leverde input.

De serie belicht het schandaal rond kinderopvangtoeslag vanuit verschillende perspectieven, ook die van medewerkers bij de Belastingdienst. Onder hen ambtenaren die in gewetensnood komen. Teke-Bozkurt hoopt dat die, allicht als reactie op de dramaserie, gaan opstaan en zich uitspreken. “Juist als ze nu dingen signaleren. Die mensen hebben we hard nodig.”

‘Van mij mogen ze zich wat meer druk maken’

Dat laatste is omdat de strijd, zoals Teke-Bozkurt het verwoordt, nog lang niet gestreden is. Voor het leeuwendeel van de gedupeerden staat de tijd nog steeds stil. Zoals altijd bij langslepende kwesties taant de publieke belangstelling enigszins - het is om moedeloos van te worden en er zijn altijd actuelere kwesties die om aandacht schreeuwen.

Ook de politieke belangstelling is niet meer zo groot als twee, drie jaar geleden, toen SP’er Renske Leijten, Pieter Omtzigt en Farid Azarkan (DENK) nog regelmatig de kat de bel aanbonden. Den Haag is erg druk met zichzelf.

Teke-Bozkurt: “Van mij mogen de Kamerleden die er nu zitten zich wat meer druk maken. De passie die zij hadden, voel ik nog niet.”