Een eigen boomgaard, waterbassin en ‘spruitenwei’: Herenboeren Usseler Es blijft ontwikkelen

Herenboeren is een gezamenlijke boerderij voor én door inwoners van regio Enschede. Het initiatief op de Usseler Es begon bijna twee jaar geleden.

Leden dragen op hun eigen manier een steentje bij. Dat kan op het land zijn, in de kantine en ook bij het wekelijkse uitgiftemoment. Alle 495 leden kiezen wat het beste bij ze past en worden dan ingedeeld in een ploeg. Zo is er voor gepensioneerden, ouders of kinderen altijd iets te doen op de boerderij.

Spruitenwei

Na de start is er behoorlijk wat aangepakt door de leden. Naast nieuwe kassen is er een strookje groen, waar de zogenoemde ‘Spruitenwei’ staat. Dit is een plek die voor de kinderen van de leden gebouwd is. “We vinden het educatieve aspect heel belangrijk. Ze leren hier waar het eten vandaan komt”, vertelt bestuurslid José Palstra. “De kinderen mogen hun eigen tuintje bijhouden en dat oogsten. We willen ze erg actief betrekken.”

Waterbassin

In de zomer hebben boerderijen vaak last van droogte. Om die hinder te voorkomen kiest Herenboeren ervoor om een groot waterbassin aan te leggen. “Met seizoenswisselingen en droge en natte periodes zullen we een buffer moeten hebben. Daarvoor hebben we het bassin nodig.” legt Jeroen Buitenweg, voorman ontwerp en water, uit. Hoewel het eerst de bedoeling was het reservoir in natuurlijke klei te leggen, is er toch gekozen voor zeil. “Dat moest wel door het schommelende waterpeil. Zo gaat het bassin ook langer mee.”

Tunnelkassen

Door de komst van tunnelkassen is het mogelijk om het seizoen te verlengen. Het zorgt ervoor dat er een maand eerder en later begonnen kan worden met het planten van groenten en fruit. “Die extra maanden geven ons de mogelijkheid om meer eten uit te geven aan onze leden”, zegt voorzitter Hans Pieter van den Berg. “Zo kan er bijna het hele jaar door van de boerderij gegeten worden.”

Boomgaard

Het duurt nog vijf jaar totdat ze volgroeid zijn, maar de eerste bomen zijn al geplant. Ook is er ruimte voor zevenhonderd struiken voor het kleinfruit vrijgemaakt. “We gaan voor intensieve teelt. Dat betekent dat de bomen heel dicht op elkaar groeien”, vertelt Steven Staal, die gaat over de bouw van de boomgaard. “Als ze klein zijn, kun je er heel makkelijk van plukken. Dit zorgt ervoor dat we straks niet met ladders of hoogwerktuigen het fruit hoeven te zoeken. Je kunt ze dan direct oogsten.”

Geen chemische bestrijdingsmiddelen

Veel traditionele boeren gebruiken kunstmest en gifstoffen om ongedierte te bestrijden. Bij Herenboeren is dat anders en wordt veel aandacht aan biodiversiteit besteed. Zo wordt met doekenteelt gewerkt zodat de oogst is afgeschermd en worden natuurlijke bestrijdingsmiddelen ingezet. Toch is niet voor alles een oplossing: “Soms moeten we zelf handmatig langs de aardappelplanten om kevers weg te halen”, vertelt Hans Pieter. “Je wil de natuur voor je laten werken”, vult hoofd biodiversiteit, Martin Oldejans, aan. “Eigenlijk wil je terug naar de circulaire landbouw: alles wat je van het land oogst, breng je ook weer terug.”