In Depot: travestieten, transseksuelen, swingers en sneeky fuckers - zo queer is het dierenrijk
Wie denkt dat transseksualiteit, homoseksualiteit, poly-amorie en plat overspel typisch menselijk zijn, vergist zich. En niet zo’n beetje ook. Je kunt het niet zo queer bedenken of dieren doen er ook aan. Niet als uitzondering: het is schering en inslag. Of - mag ook - alomtegenwoordig. Je zou haast denken dat die regenboog niet zomaar verscheen, na de zondvloed.
Eeuwenlang is gedacht dat dieren overwegend exclusief monogaam zijn. Die bestiale norm gold dan ook voor mensen. Bij uitstek, want de mens, superieur en gemaakt om over hen te heersen, was behept met moreel besef, met een geweten. In de voorbij decennia heeft het onderzoek naar het gedrag naar dieren aangetoond hoe ver we ernaast zaten. Dieren zijn net mensen. En mensen net dieren.
De Ark van Darwin
Queer blijkt zo natuurlijk als wat. Zelfs zwanen houden er, anders dan vaak gedacht, minnaars en minnaressen op na. Niet zo onbeschaamd en veelvuldig als lawaaiige eenden, wellicht, maar levenslange trouw is ook in zwanenland geen absolute norm. Vogels nemen het in het algemeen niet zo nauw met huwelijkse trouw. Ze belazeren elkaar waar ze bij staan.
Neem kemphanen. De mannetjes, dan. Hoe macho wil je het hebben. Zou je denken, want sommige kemphaan-haantjes doen zich voor als vrouwtjes en paren zich te pletter als de macho-haantjes kempen. ‘Sneeky fuckers’ worden ze genoemd. Doelgerichte travestie.
De gedachte dat heteroseksuele monogamie de natuurlijke standaard is, stoelt op twee verhalen die ons denken eeuwenlang hebben gevormd. De eerste is het bijbelse verhaal van de ark, waar alle dieren paarsgewijs - mannetje en vrouwtje - een veilig heenkomen zochten voor de vloed die de wereld onder water zette.
Lees verder onder de afbeelding.
De andere is die van het voortbestaan van soorten, waarvoor nou eenmaal voortplanting en dus twee geslachten nodig zijn. Daarmee rommelen zou evolutionair onhandig zijn.
Lhbtiqia of een plusje
Wetenschappers schatten inmiddels dat minder dan vijf procent van alle zoogdieren monogaam is. Bij talloze soorten komen homoseksuele en lesbische verhoudingen en zelfs langdurige relaties voor. En het opmerkelijke is: dat heeft geen negatieve gevolgen voor het voortbestaan of de vitaliteit van de soort. Sterker: de soorten waarvoor dat geldt, floreren zelfs meer dan soorten waar ‘straight’ de norm is.
Maar het ligt allemaal nog veel complexer. Als dieren beschikten over een alfabet, zouden ze net zoveel letters nodig hebben als wij om alle voorkomende seksuele voorkeuren in een vakje te duwen: lhbti+. Of, voor de fijnproevers, lhbtiqia+.
Best kans dat zij verstandiger zouden zijn dan dat en het bij een simpel +‘je lieten. Als het om identiteit, geslacht en seks gaat, zijn er immers geen harde lijnen te trekken. Dieren lijken zich er in elk geval niet heel erg druk om te maken. Die gaan gewoon hun gang
In Depot
Elke week lichten collectiebeheerder Edwin Plokker en 1Twente-verslaggever Ernst Bergboer een object uit het depot van de Enschedese MuseumFabriek. Dat depot is een verhalen-kabinet: al die objecten vertellen stukjes Twentse geschiedenis - oeroud èn kakelvers. Meer zien en lezen? In het dossier op de website van 1Twente vind je alle afleveringen die tot nu toe verschenen zijn.
