Cultuurhub Het Warenhuis met Concordia, Sonnevanck èn bieb een stap dichterbij (maar nog niet alle hobbels genomen)

De plannen voor een cultuurhotspot in het Rijksmonument op Kruispunt de Graaff zingen al zo’n twee jaar rond. Concordia en Sonnevanck willen groeien en zien in dat voormalige V&D-pand de ideale locatie voor die ambities. Maar om dat rendabel te maken, is er een derde partij nodig.

Verkennende gesprekken

Daarbij wordt nadrukkelijk gekeken naar de Enschedese bibliotheek. Die was tot op heden alleen allesbehalve happig op een verhuizing. Pogingen vanuit de gemeente en de politiek om de bieb daar tòch toe te bewegen, leidden tot niets. Behalve tot ergernis achter de stadhuismuren en een dolende gemeenteraad.

Begin november werd een laatste poging ondernomen: de bibliotheek moest toch nog een keer met Concordia en Sonnevanck om tafel om te kijken of er een brug geslagen kon worden. Oud-gedeputeerde Roy de Witte werd aangezocht om als verkenner dat gesprek te begeleiden. “Ik heb koffie gezet en thee geschonken”, zegt De Witte daar zelf over.

Voldoende basis om verder te praten

De Witte onderschrijft een gemeentelijk persbericht over de verkennende gesprekken: de drie partijen hebben ‘vertrouwen in nader onderzoek tot een gezamenlijke toekomst in het Warenhuis’ en ‘zien kansen in het bundelen van hun krachten’. Ook bibliotheek-directeur Jan Hoogenberg laat weten '100 procent' achter de inhoud van dat persbericht te staan.

Daarmee is een belangrijke eerste stap gezet in de richting van tòch een samenlevingscontract. De Witte: “Het was de vraag er überhaupt een basis was om samen te werken.” Onder één dak dan, welteverstaan.

Die basis blijkt er te zijn. De Witte: “Qua inhoud en visie, maar ook als het gaat om de programmering zien ze alle drie kansen.” Dan volgt een disclaimer: “Maar er zijn nog wel flink wat hobbels te nemen.” In de komende maanden buigen de drie - Concordia, Sonnevanck en bibliotheek - zich over de vraag of die overeenstemming op inhoud en visie ook praktisch uitvoerbaar is. En hoe dan precies.

Daarbij gaat het om een paar forse praktische en financiële puzzels. Zeg: vierkante meters, huurprijzen en gemeentelijke middelen.

Maatschappelijke partners moeten mee

De bibliotheek heeft in de afgelopen jaren een heel aantal maatschappelijke partijen zich gebonden. Denk bijvoorbeeld aan Alifa, M-Pact, vrouwencentrum SIVE en het Informatiepunt Digitale Overheid. In het nieuwe Warenhuis-plan was net genoeg plek voor de bibliotheek, als die een jasje uit deed. Maar niet voor die partners. En de bieb wil hen onder geen beding kwijt.

“De vierkante-meter-puzzel moet nog worden gelegd”, erkent De Witte. Volgens de oud-gedeputeerde is er uitgebreid gesproken over die maatschappelijke partners. “En ze hebben elkaar daarin gevonden; die moeten een plek krijgen.”

Voor zowel Concordia als Sonnevanck geldt dat zij in de stad niet half zo bekend zijn als zou kunnen (en misschien wel moeten). De bieb, met haar dagelijkse aanloop aan bezoekers en wijkvestigingen, biedt die twee cultuurclubs kansen om daar wat aan te doen.

“Cultuur en maatschappelijke dienstverlening kunnen elkaar versterken. Dat zien ze alle drie.” Overeenstemming op inhoud en visie, dus.

En dan de centen nog

Voor de bibliotheek zelf - en voor de samenleving - is verbouwing van het pand aan de Pijpenstraat, en daar blijven, de meest voordelige optie. Het pand is in eigendom en afbetaald. De kosten voor die verbouwing kunnen met een lening uit de lopende exploitatie worden gedekt. Verhuizen leidt tot fors hogere huisvestingskosten, die gedekt moeten worden door een extra bijdrage van de gemeente. Het is mede om die reden dat de gemeente actief meepraat bij de vervolggesprekken.

Knelpunt hier is wel dat Het Warenhuis een derde partner nodig heeft. Valt de bibliotheek weg, dan is het de vraag wat dat betekent voor de toekomst van Sonnevanck en Concordia in de stad. De gemeente wil beide graag behouden, nog los van het aanlokkelijke perspectief dat die oude V&D nieuw leven ingeblazen krijgt.

Stoet en horeca

Er is nòg een partij die volgens directeur Hoogenberg heel goed bij de bibliotheek past en die hij liever niet kwijtraakt. Dat gaat om Stoet, de in de bibliotheek gevestigde horecapartij. Als je daar op een willekeurige dag langsgaat, kun je je er ook wel iets bij voorstellen: het zit er vaak ramvol.

In de plannen voor Het Warenhuis is horeca meegenomen, sterker: het is een van de pijlers om het hele plan rendabel te krijgen. Volgens De Witte is er in de verkennende gesprekken wel over daghoreca gesproken, maar nog niet concreet over mogelijke partijen om daar invulling aan te geven.

En wat wordt de status van het bibliotheekpand?

Tot slot: in het geval het tot een verhuizing van de bibliotheek komt, is het de vraag wat er gaat gebeuren met het pand aan de Pijpenstraat, na verkoop. Het pand staat op de nominatie om een gemeentelijk monument te worden, en dat is niet zonder reden.

Vastgoedontwikkelaar en Enschedeër John Landewé, die ook eigenaar is van het oude V&D-pand, heeft een bod op het pand gedaan, maar heeft daar de voorwaarde aan verbonden dat het geen monumentale status krijgt en dat de gemeente meewerkt aan herontwikkeling.

Tweede kwartaal 2025

De Witte helpt nog bij de opstart naar vervolggesprekken, maar laat het daarna over aan specialisten (architecten, financieel deskundigen, juristen, etc.), die met de drie partners op zoek gaan naar een concrete invulling voor Het Warenhuis.

De gemeente, die in die tweede ronde actief meepraat, verwacht dat er in het tweede kwartaal van volgend jaar knopen doorgehakt kunnen worden.