‘In Losser komt een uniek stukje geologie aan de oppervlakte, ongekend voor Nederland’

De gemeente Losser maakte de verkoop van dit stukje grond deze week bekend. De aankoop moet overigens nog officieel gemaakt worden.

Het gaat om een strook grond bij de ijsbaan. Het is de bedoeling dat onderzoekers hier op de duur af en toe een dag gaan graven, en vervolgens het gat weer dichtgooien. “Het gaat hier alleen om geologisch onderzoek. Dit is niet voor bezoekers”, benadrukt Jonkman. Wanneer er gegraven wordt is nog niet duidelijk: “Dat kan nog wel twee jaar duren.”

Graafacties Nitertweg

Onderzoekers zijn al eerder bezig geweest aan de Nitertweg. In 2009 en 2010 heeft de stichting Staringmonument twee graafacties gehouden op het terrein van de toen inmiddels verdwenen visvijver. Dit om de lagen en afzettingen goed in kaart te kunnen brengen. In Losser lag ooit een ondiepe zee; aan de Nitertweg werden diverse fossielen gevonden, waaronder ammonieten, kreeften belemnieten en zee-egels.

“Losser is niet alleen bovengronds de schatmaker van Twente, maar ook ondergronds”, aldus Jonkman. “Hier ligt een schat aan geologische pareltjes. Er komen in Losser heel veel geologische tijdschalen bijeen, en dat brengt allerlei verschillende soorten fossielen op. In Losser komt een uniek stukje geologie aan de oppervlakte, ongekend voor Nederland.”

Winand Staring

Ook de Staringgroeve maakt onderdeel uit van de stichting. Hier werden in 1843 de eerste onderzoeken gedaan naar zandsteen, door geoloog Winand Staring, in opdracht van toenmalig burgemeester Christoffel Wilhelm Eekhout. Eekhout had met belangstelling kennisgenomen van de winning van zandsteen in Bad Bentheim, en hoopte in Losser dezelfde bouwsteen te vinden.

“Dat zou een geweldige impuls voor de economie van Losser”, aldus Jonkman, die vertelt dat ze toentertijd in Bad Bentheim een beetje zenuwachtig werden van de onderzoeken. “Al snel blijkt dat de Losserse zandsteen veel zachter was dan de Bentheimer en dus ongeschikt om mee te bouwen. Staring ontdekte wel dat de grond barstensvol met fossielen zat en dat was ook interessant. Hij heeft ze nauwkeurig beschreven, en die fossielen zijn later richting Zwolle vervoerd.”

Amateur-geoloog Anderson

De proefgaten werden dichtgegooid en voorlopig was dat einde verhaal. Tot de gemeente Losser in 1965 het plan opvatte om op die locatie woningen te bouwen. “De Losserse amateur-geoloog Anderson vroeg de gemeente om op die locatie een geologische ontsluiting te maken.” Op een diepte van vier meter werd zandsteen aangetroffen, vol met fossielen, zoals resten van zee-egels, haaien, zeelelies, kreeften en ammonieten. “Samen met de gemeente werd een plek gekozen, waar geen huizen zouden komen, en daar is uiteindelijk een groeve gegraven.”

Naast die plek werd een perk aangelegd waarin het borstbeeld van Staring een plek kreeg.

Tijdelijke bezoekerststop groeve

De belangstelling voor de Staringgroeve is zo groot, dat de stichting in het najaar van 2024 een tijdelijke bezoekersstop heeft ingesteld. “Mensen hebben over de groeve een enthousiaste reactie op facebook geplaatst en daarna liep het storm. We werden overstelpt met aanvragen. Het museum zelf kun je prima bezoeken, maar De Staringgroeve is veel te kwetsbaar om zoveel mensen in los te laten. Dan kan je na een half jaar de boel wel dicht doen, dan is de groeve gesloopt”, zegt Jonkman. Vrijwilligers zijn van harte welkom.