Luchtgevecht boven Losser, drama voor gezin Stegge: vader en vijf kinderen komen om
Zondagmorgen 14 januari 1945. Een koude dag, met een temperatuur van -3, en een gevoelstemperatuur van -8. Een droge dag met maar even zon. De bedoeling is dat deze dag het Duitse eskader, gelegerd op Fliegerhorst Twenthe, richting Berlijn vliegt. Het loopt anders, met desastreuze gevolgen voor de familie Stegge in Losser.
De geallieerden rukken op, en hun overmacht in de lucht is groot. Vandaar dat de bezetter besluit om het Duitse eskader, dat gelegerd is op Fliegerhorst Twente, te verhuizen naar het oosten. “De piloten krijgen de opdracht om deze morgen, zondag 14 januari, naar Weneuchen te vliegen, ten oosten van Berlijn, waarna ze hun definitieve bestemming zullen horen”, weet André van Aarsen van de Historische Kring Losser. De Historische Kring Losser bericht hierover uitgebreid in haar boek ‘In Losser is niets gebeurd’.
Fliegerhorst Twente
Vliegveld Twenthe bestaat sinds 31 augustus 1931. Het leidde in de tweede helft van de jaren '30 een sluimerend bestaan. Vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog geeft de overheid opdracht om het vliegveld onklaar te maken door de grasmat om te ploegen en diepe sleuven te graven. Op het moment dat de Duitsers Nederland binnenvallen, worden de gebouwen door defensie opgeblazen.
In de nazomer van 1940 begint de Luftwaffe met herstel- en uitbreidingswerkzaamheden; 93 boerengezinnen moeten binnen een maand hun land verlaten. Het terrein wordt omgevormd tot een 1600 hectare grote Fliegerhorst.
De Britten veroveren het vliegveld op 1 april 1945. In november van dat jaar wordt het vliegveld overgedragen aan de Nederlandse krijgsmacht.
Major Günther Capito heeft de leiding. Er hangt een dikke mist deze zondag, maar er is even een opklaring en tijdens die opklaring kiezen de eerste vliegtuigen het luchtruim, richting Berlijn.
Het wolkendek trekt daarna weer dicht en de rest van de Focke Wulfe vliegtuigen, die vaak ingezet worden als jachtbommenwerpers, moet wachten. Als de lucht uiteindelijk opklaart, geeft Capito het bevel tot een zo snel mogelijke start, een ‘alarmstart’. Het onderdeel met elf Duitse Focke Wulfes kiest het luchtruim, en blijft daarbij zo dicht mogelijk boven de grond. Het is dan rond 10.30 uur.
Van Aarsen: “Juist op dat moment naderen meerdere geallieerde jagers van het 401, 411 en 442 squadron. Boven noordoost Twente, dicht boven Losser, ontstaat ineens een ware luchtslag.”
Het 411 Squadron vliegt met de Spitfire Mark 9, een toestel dat beter manoeuvreert, een groot motorvermogen heeft en beter zicht vanuit de cockpit. Het squadron start deze dag met twaalf toestellen voor een gewapende verkenning in het gebied Rheine-Enschede en stuit op de Focke Wulfes.
Brits 411 Squadron
Piloot R. Audet van het 411 Squadron ontdekt tijdens zijn vlucht boven Enschede zes tot acht F.W.-190 s, voorzien van afwerptanks die op boomhoogte naar het noordoosten vliegen. Hij duikt met zijn machine naar beneden om de meest links vliegende F.W.190 van de laatste twee aan te vallen, schrijft hij in zijn gevechtsrapport. Hij opent het vuur vanaf ongeveer 200 meter en raakt de linkervleugeltip van de F.W. Door de snelheid vliegt hij voorbij de jachtbommenwerper, hij draait en gaat over tot de tweede aanval, pal van achteren vanaf een afstand van 200 meter. Hij raakt het vliegtuig in de romp en vleugels, waarop de F.W.190 ontploft.
De Duitse jager, met waarschijnlijk als piloot Erich Hexe, stort brandend neer in het dorp Losser, op twee dubbele woonhuizen aan de Dinkelstraat (huidige Scholtinkstraat). Hier wonen de gezinnen Elferink, Krabbe, Stegge en weduwe De Vries-Appels.
De piloot komt om. De getroffen woningen vliegen in brand. De inboedel uit de huizen van de familie Elferink, Krabbe en De Vries-Appels wordt voor het overgrote deel gered.
Fataal moment
Anders is het bij de familie Stegge. In een fataal moment wordt het gezin totaal uiteengerukt; de woning brandt helemaal uit. Vader Johannes Antonius Stegge (46) komt om, evenals hun kinderen Maria Berendina (17), Antonius Bernardus (12), Petrus Johan (9), Margaretta Euphemia (6) en Bernardus Gerhardus (4 maanden).
Moeder Maria Hendrika Stegge-de Vries (45), hun zonen Johannes Gerhardus (19), Martinus Egbertus (14) en Hendrikus Jacobus Gerhardus (10) en dochter Maria Elisabeth (7) zijn gewond, maar overleven de crash.
Twee kinderen van het gezin Stegge zijn elders en blijven ongedeerd. ‘Groot is het medeleven met dit zwaar getroffen gezin’, staat in ‘In Losser is niets gebeurd’.
Elf Focke Wulfes neergeschoten
Ongeveer op dezelfde tijd stort nog een Duits jachtvliegtuig, de FW 190 Swarze 2, neer. Piloot F.O. Doran, eveneens van het 411 Squadron, neemt het toestel onder vuur en haalt het neer. De Duitse piloot Otto Schulze komt om.
Er worden die dag elf Focke Wulf machines van de Fliegerhorst neergeschoten. De geallieerden verliezen twee Britse Spitfires.
Duitse militairen brengen de lichamen van de dode piloten naar het lijkenhuis in Losser.
De lichamen van de familie Stegge worden naar het Rooms-Katholieke ziekenhuis in Losser vervoerd, evenals drie van de gewonden. Twee ernstig gewonden worden bij particulieren ondergebracht.
Johannes Stegge wordt, samen met zijn vijf omgekomen kinderen, begraven in vak C op het kerkhof bij de Maria Geboortekerk in Losser.
Ander kleur dakpannen
“Het pand, huidige Scholtinkstraat 38, vertoont nog altijd de sporen van deze ramp. De dakpannen zijn destijds vervangen maar met een andere kleur, zodat de plek van de inslag nog altijd te zien is”, aldus Van Aarsen. “Overigens staat het pand, inmiddels in een staat van verval, al enige tijd op de nominatie om gesloopt te worden. Daarmee zal ook deze zichtbare verwijzing naar deze rampzalige dag verdwijnen.”
Gerelateerd
