Enschedese gemeenteraad stemt unaniem in met een raadsonderzoek naar de zaak Ardesch

De zaak Ardesch draait om een Enschedese ondernemer die klokkenluider werd in een foute vastgoeddeal en door topambtenaren de vernieling in werd geholpen. De gemeenteraad werd daar jarenlang onjuist over geïnformeerd. Anderhalve maand geleden bekende het college schuld en twee weken geleden kwam er ook een mea culpa van de raadsfracties die zich afzijdig hadden gehouden.

Geen zoektocht naar de waarheid (meer)

Zowel het college als de gemeenteraad spraken zich bij die knieval uit voor een grondig onderzoek naar de kwestie. Daarbij gaat het dan ook niet meer over de zoektocht naar de waarheid, maar om de vraag hoe het zover heeft kunnen komen. Het onderzoek wordt extern belegd omdat de raad ook de eigen rol tegen het licht gehouden wil hebben.

Controlerende taak verzaakt

De zaak escaleerde in 2017 en leidde twee jaar later tot een rechtszaak die Ardesch financieel uitkleedde. Een paar gemeenteraadsfracties (EnschedeAnders, de SP, de PVV en Verbindend Enschede) stelden sinds 2020 vragen en lieten niet los. GroenLinks sloot zich een tijdje bij dat groepje criticasters aan. Na de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 deed ook D66 dat.

Tijdens het debat van twee weken geleden stelden de meeste overige raadsfracties, in verschillende bewoordingen, dat zij te goed van vertrouwen waren geweest en hun controlerende taak hadden verzaakt.

Het hele overheidsapparaat doorgelicht

De maandag unaniem aangenomen motie behelst dat ook een onderzoek naar alle organen binnen het gemeentelijke apparaat: het college, de gemeenteraad en de ambtenarij. Daarin moet een antwoord komen op de vraag hoe de zaak kon ontstaan en hoe het kan dat er zo lang onjuiste informatie over is verstrekt. In de kern een overzichtelijke vraagstelling, maar het betekent dat alle relevante rollen en functies worden doorgelicht.

Raad en college willen helder krijgen waar de zwakke plekken zitten in het hele lokale overheidsapparaat en wat er moet gebeuren om herhaling te voorkomen. De vraagstelling in de motie is niet dichtgetimmerd; de onderzoekers kunnen die nog uitbreiden of aanscherpen.

Uiterlijk 14 september een rapport

In de komende weken wordt een onderzoeker of een onderzoeksbureau gezocht. Uiterlijk 14 september moet er dan een rapport liggen, met conclusies een aanbevelingen. Zowel burgemeester Roelof Bleker als verschillende raadsfracties spraken urgentie uit. Raad en college willen niet dat de zaak nòg een raadsperiode doorloopt.

Voor de wisseling van de wacht bij de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar moeten de belangrijkste stappen in het herstel van haperende controlemechanismen in alle lagen zijn gezet.

De onderzoekers worden bijgestaan door een begeleidingscommissie van vier raadsleden; twee uit de coalitie en twee uit de oppositie. Een schade-expert is inmiddels bezig in kaart te brengen wat de kwestie bij ondernemer Gertjan Ardesch heeft aangericht en hoe dat enigszins gecompenseerd kan worden.