Enschede700 in het Wilminktheater: twee zalen vol arm, rijk en textiel
Het script is klaar, de cast is bekend en de eerste liedjes al geoefend. Door het stof, een productie van het Wilminktheater, is een theaterstuk over kapelaan Alfons Ariëns, gemaakt in het kader van Enschede700. Een verhaal over textiel, arbeiders en kansen(on)gelijkheid. De voorstelling is te zien van 13 tot en met 13 juli. Maandagmiddag werd het project feestelijk afgetrapt in het Wilminktheater.
Het idee komt uit de koker van Gerard Cornelisse, producent van succesvolle theaterproducties Het Verzet Kraakt en Stork. De voorstelling draait om de opkomst van de textielindustrie in de 19e eeuw. Het verhaal gaat over de kloof tussen rijke textielbaronnen en arbeiders in zware omstandigheden, met priester Alfons Ariëns als bemiddelaar tussen beide werelden.
Eindelijk
“Het is heel erg fijn dat het begonnen is”, vertelt producent Gerard Cornelisse. “Ik ben nog voordat ik in Enschede kwam wonen begonnen met het verhaal over Ariëns, maar het werd steeds uitgesteld.” De productent verloor in 2009 zijn hart aan Twente - en daarmee aan Enschede. “Enschede was in de hoogtijden van de textiel voor 30 procent verantwoordelijk voor het bruto nationaal product van Nederland. Kun je nagaan hoe groot het was. Enschede mag echt trots zijn op wat het heeft bereikt.”
Wie was Alfons Ariëns?
Alfons Ariëns (1860–1928) was een katholieke priester uit Nederland die bekend staat om zijn sociale betrokkenheid, vooral in Enschede. Hij kwam op voor de rechten van textielarbeiders, die vaak in slechte omstandigheden werkten en leefden. Ariëns zette zich in voor betere arbeidsomstandigheden, stichtte vakbonden en coöperaties en stimuleerde onderwijs en culturele ontwikkeling.
Een van zijn belangrijkste bijdragen was de oprichting van de eerste katholieke vakvereniging in Nederland (RK Werkliedenverbond) in 1889. Ook speelde hij een grote rol bij de ontwikkeling van sociale woningen in Enschede. Zijn werk maakte hem geliefd bij arbeiders en zorgde voor blijvende sociale hervormingen in de regio.
Het script is net af, maar regisseur en artistiek leider van Sonnevanck, Daniël van Klaveren is al enthousiast. “Jibbe Willems heeft het geweldig geschreven, met hulp van Enschedeërs. Het zit vol herkenbare details.” De grootste uitdaging? De logistiek. “Het stuk heeft drie delen, waarvan twee parallel in verschillende zalen spelen. Het publiek wisselt. Sommige acteurs spelen in beide delen, dus de timing moet perfect zijn.” Van Klaveren regisseert het stuk samen met Anne de Blok.
Feit en fictie door elkaar
Lokaal en landelijk talent is gecast voor het spektakel. Natuurlijk is daar ook Laus Steenbeeke, bekend van theaterspektakels op het vliegveld in, Klokhuis en het recente Woeste Grond. "Zo'n groot spektakel wil je niet missen als acteur, zeker niet in je eigen woonplaats."
Steenbeeke speelt een hoge textielbaron, geïnspireerd op Van Heek en Ten Cate. “Ik kom uit de streek en ken de verhalen. Mijn vaders oom was butler van mevrouw Van Heek, dus ik kwam als kind op het Schuttersveld. Koffie, een tournee door het huis – zo heb ik de rijke kant van het industrieleven een beetje mogen ervaren.”
Lees verder onder de afbeelding.
De enige rol die echt heeft bestaan in het stuk is die van Alfons Ariëns, de rest is allemaal fictief. Die hoofdrol is voor Deventenaar Danny Westerweel. "Je kunt als acteur dan kiezen om iemand volledig te onderzoeken of het te laten voor wat het is. Ik kies meestal voor het tweede, want voor mij is er het gevaar dat je dan een imitatie gaat doen. Natuurlijk ga ik me inlezen, maar ik wil er ook mijn eigen ding van maken.”
Textielverleden als spiegel voor vandaag
Regisseur en artistiek leider Daniël van Klaveren legt uit waarom juist dit verhaal is gekozen. “De textielgeschiedenis heeft Enschede gevormd. Je ziet het terug in arbeiderswijken en villa’s op onverwachte plekken.” Daarnaast raakt het aan actuele thema’s. “Het gaat over kansenongelijkheid. Je vertelt het verleden, maar eigenlijk heb je het over nu. Hoeveel is er echt veranderd? En is de kloof tussen arm en rijk te overbruggen?”
Voor iedereen
De voorstelling Door het Stof is van 13 juni tot 13 juli te zien in het Wilminktheater. Er zijn 25.000 tickets beschikbaar, met een standaardprijs van €49,50. Omdat de productie onderdeel is van stadsjubileum Enschede700, willen de makers de voorstelling toegankelijk maken voor iedereen. Via het Pay It Forward-principe kunnen bezoekers een extra ticket doneren aan iemand die het minder breed heeft. Daarnaast is het mogelijk om een bijdrage te doen.
De productie is een samenwerking tussen Theater Producties Enschede, Wilminktheater en Muziekcentrum Enschede, Nederlandse Reisopera, Theater Sonnevanck, Theatermakerij en Wilmink Project Orkest.
Gerelateerd
