Suryoye vieren Dag van de Moedertaal vanaf nu afwisselend in Twente en in Amsterdam
Het is lastig, geeft Yuhanen Ozcelik toe. Zijn moedertaal, het Suryoye, wordt al decennialang met uitsterven bedreigd. Dat is reden voor de mede door hem opgerichte Suryoyo Media Foundation om de taal en de cultuur zo veel als maar kan onder de aandacht te brengen. Zondag bijvoorbeeld. Dan vieren de Suryoye de Internationale Dag van de Moedertaal in Hengelo met een boekenbeurs en een symposium.
In Nederland wonen zo'n 35.000 Suryoyo, waarvan het overgrote deel in Twente. Ze hebben zich in de loop der jaren volledig ingeburgerd in Nederland, maar tegelijk ijvert een harde kern voor behoud van taal en cultuur. Vandaar dat in 2022 de Suryoyo Media Foundation (SMF) werd opgericht. Voor de tweede keer viert die club nu de Internationale Dag van de Moedertaal. Vorig jaar in Enschede en dit jaar in Hengelo. Volgend jaar is Amsterdam aan de beurt.
Tukkers en Twents
Yuhanen Ozcelik is bestuurslid van de SMF. Hij vergelijkt zijn strijd voor het behoud van de taal met die van Tukkers en het Twents: "Dat is voor beiden best lastig, omdat de jeugd lang niet altijd tweetalig wordt opgevoed. Ik heb zelf geen kinderen, echter de jongeren bij mij in de familie hebben thuis allemaal Suryoyo geleerd, maar met hun Nederlandse, Turkse en Antilliaanse vrienden praten ze Nederlands. En dan verleer je uiteindelijk je moedertaal."
Ode aan de Liefde
De Suryoyo Media Foundation probeert de taal levend te houden door boeken uit te geven. Vooral voor kinderen, want daar moet het vlammetje gaan branden. Zo verscheen er eind 2023 al het Nederlandstalige sprookjesboek ‘Volksvertellingen en sprookjes uit Tur Abdin’, met daarbij de originele tekst in het Suryoyo. En vorig jaar verscheen er het prentenboek 'Ode aan de Liefde'.
Over dat boek gesproken: Ozcelik kreeg onlangs te horen dat er in de Valentijnsdag-editie van het magazine van het Cultuurfonds (oplage 100.000) een artikel komt over 'Ode aan de Liefde'. Hij glundert: "Dat is heel eervol én heel nuttig, omdat we een deel van die lezers ongetwijfeld gaan verwelkomen tijdens de Dag van de Moedertaal in Hengelo komende zondag."
Diaspora
Suryoye (enkelvoud Suryoyo) zijn een bevolkingsgroep die oorspronkelijk uit het grensgebied van Turkije, Syrië en Irak komt. De Suryoye zijn een overwegend christelijk volk. Ze hebben zich in de twintigste eeuw verspreid over de hele wereld, vaak omdat ze in hun thuisland hun leven niet zeker waren. In verschillende golven zijn ze in de vorige eeuw naar het westen gevlucht. "Dat is er ook de reden van dat we als volk niet meer terug kunnen."
De Internationale Dag van de Moedertaal is in het leven geroepen door UNESCO en wordt elk jaar op 21 februari gevierd. Vijf dagen eerder wordt in Hengelo onder die vlag een symposium met aansluitend een boekenbeurs gehouden. Het is de bedoeling dat beurs en symposium afwisselend in Twente en Amsterdam gehouden gaan worden. Ozcelik: "We hadden hem dit jaar eigenlijk al aan Amsterdam gegund, omdat daar ook een groot deel van onze gemeenschap woont, maar we konden geen geschikte ruimte vinden. Dat moet dan alsnog in 2026 gebeuren."
Duizend bezoekers
De dag is nadrukkelijk bedoeld voor Suryoye én niet-Suryoye: "Diversiteit en inclusiviteit staan bij ons hoog in het vaandel. Iedereen is welkom om onze verhalen te horen en omgekeerd staan wij open voor de verhalen van andere Nederlanders. We rekenden vorig jaar op zo'n vierhonderd mensen, maar het werden er meer dan duizend. Daar mikken we ook dit jaar op."
De Suryoyo Media Foundation, die inmiddels donateurs in heel Nederland en ver daarbuiten heeft, is druk met het verwerven van de rechten van nieuwe boeken om uit te geven. vertelt Ozcelik: "Dit jaar komt er sowieso een kinderboek uit en mogelijk eind dit jaar ook nog een voor volwassenen. Ze zijn altijd tweetalig, zodat ze bijdragen aan het levend houden van de taal."
Wat daar precies het belang van is, is best lastig uit te leggen. Yuhanen doet een poging: "Als we dit niet doen, dan blijven we hangen in het verleden, in de nostalgie. Door de initiatieven die wij ontplooien, kunnen we het meer vastgrijpen. Nu en ook later."
Boekenbeurs en symposium
De Internationale Dag van de Moedertaal wordt zondag 16 februari gevierd van 13.00 tot 18.00 uur in een zaal naast de Moeder Gods MariaKerk aan de Sportlaan Driene 6 in Hengelo. Het thema deze dag luidt: 'Een verhaal in mijn moedertaal'. Het programma biedt een gevarieerd aanbod aan lezingen, een boekenmarkt, muziek en workshops. Buiten staat een foodtruck.
