Met een biertje in de hand kijken naar reclames, dat is juist de bedoeling bij deze expositie in Enschede

Hij maakte de kunst als promotie voor Studium Generale, een verzamelnaam voor publieke evenementen van universiteiten in Nederland die ook mensen van buiten de campus willen trekken. De onderwerpen bij de lezingen, interviews en debatten lopen uiteen van politiek tot wetenschap en van cultuur tot literatuur.

Echter moet de cartoonist na vijf jaar stoppen met het ontwerpen van de programmaboekjes, door bezuinigingen van Universiteit Twente. “Dat is dus het einde van dat tijdperk zou je kunnen zeggen.” Met de tentoonstelling viert hij het afscheid.

Heel veel schetsen

Van Ewijk gaat te werk door te focussen op de titels van de lezingen. “Ik krijg een set aan titels van alle evenementen die eraan zitten te komen en daar hamer ik dan op.” De kunst moet volgens de cartoonist goed aansluiten op de titels, zodat het een mooi geheel kan worden. “Ik probeer de essentie van het onderwerp te zoeken. Ik wil dat als mensen de tekening zien, ze er al dingen uit kunnen halen.”

De ontwerpen van LUVANE komen niet zomaar tot stand. “Het is niet altijd een feest, soms ook gepruts. Ik heb hier mijn schriftje, en daarin kun je zien dat er heel veel schetsen aan voorafgaan.” Voor Van Ewijk zit het hem vooral in de uitdaging om een beeld te maken bij grote onderwerpen.

Vader van de atoombom

Van Ewijk houdt zich ook bezig met Science Café Twente in het theater van Concordia. Na een lezing van zo’n drie kwartier, kan het publiek vragen schrijven op bierviltjes, die dan door de spreker worden beantwoord.

Een van de tekeningen die de cartoonist voor het café heeft gemaakt, was voor ‘De vader van de atoombom’ over Robert Oppenheimer. “Ik vond dit al een hele mooie titel. Ik heb deze ook super letterlijk gebruikt.” Op de cartoon is een kinderwagen uit de jaren veertig te zien, met daarin een atoombom en op de achtergrond Manhattan, als verwijzing naar het Manhattanproject. “Ik zag ook de mogelijkheid om in de wielen van de kinderwagen het symbool voor radioactiviteit te verwerken.”

AI-gegenereerd

Waar zijn kunst werd gebruikt om onder meer debatten aan te kondigen, opent Van Ewijk er met zijn expositie ook zelf een. “Ik vraag bezoekers hoe ze kijken naar de relatie tussen AI-gegenereerde stukken en onze eigen communicatievaardigheden.” In de universiteitsbibliotheek waar hij lesgeeft over omgaan met informatie wordt volgens de kunstenaar vrij makkelijk gepraat over het gebruiken van kunstmatige intelligentie. Maar hij heeft zelf zijn zorgen, voornamelijk over tekst. “Ik heb het gevoel dat we op een gegeven moment niet meer fatsoenlijk kunnen communiceren. We gooien tekst in de machine en die poept wel iets uit.”

In een wereld waar AI steeds verder groeit, vindt hij het belangrijk dat wordt benadrukt wanneer kunst door een mens is gemaakt. “Het menselijke is juist waar mensen zich mee kunnen identificeren in kunst. Wanneer alles verzadigd raakt met gegenereerde content, kan er een omslagpunt komen waarbij mensen gaan denken; ik wil ook wel eens iets wat gewoon door een medemens is gemaakt. Ook al zie je het verschil misschien niet.”

Via een QR-code kunnen bezoekers daarom uitlegvideo’s kijken, waarin de kunstenaar bewust zelf het verhaal en proces achter de werken vertelt. “Ik heb nou niet het gevoel dat ik vervangen ben door AI, maar als ik een werk presenteer zonder enige context, kan ik dit net zo goed hebben gegenereerd met een druk op de knop.”

Van Ewijk wil zijn gedachten over AI overigens niet opdringen aan de bezoekers. “Ik heb geen behoefte om iets te gaan prediken, mensen komen daar vooral voor een biertje en misschien dat ze met de tekeningen erbij erover na gaan denken.”

De expositie ‘LUVANE’S advertising art’ is tot 6 april te zien in café Stanislaus Brewskowitch in Enschede.