Verkeer
Stuur appje
Zoek
In samenwerking met
Twente FM logo

Losser herdenkt de moord op verzetsman Henk Brinkgreve, chef-staf verzet Overijssel

Team Henk Brinkgreve
Jedburgh team ‘Dudley’: van links naar rechts Henk Brinkgreve, John Austin en John Olmsted
Beeld: Historische Kring Losser

Woensdag 5 maart 2025 is het precies 80 jaar geleden dat Henk Brinkgreve werd doodgeschoten. Brinkgreve was in de Tweede Wereldoorlog chefstaf van de Binnenlandse Strijdkrachten Overijssel. Zijn dood wordt woensdag 5 maart herdacht, om 10.30 uur aan de Deppenbroekweg 8 in Losser, de plek waar hij neergeschoten werd. De herdenking is openbaar en kan door iedereen bijgewoond worden.

Henk Brinkgreve werd geboren in Utrecht. Hij was de oudste zoon uit een gezin van vier kinderen. Hij studeerde rechten in Leiden. Zijn militaire diensttijd sloot hij af als artillerieofficier. Bij de mobilisatie werd hij opgeroepen. Henks regiment lag in de meidagen 1940 in de Peel-Raamstelling en het was uitgerust met kanonnen die in 1914 al verouderd waren.

Brinkgreve was een van de Nederlandse militairen die zich via Zeeuws-Vlaanderen konden aansluiten bij de terugtrekkende Engelsen die van het strand in Duinkerken werden gered. In Engeland vroeg hij overplaatsing uit de Nederlandse brigade naar de commando's. Hij meldde zich vervolgens bij Special Forces aan, een uit alle nationaliteiten samengesteld kadercorps, dat werd getraind in Schotland in het plaatsje Jedburgh om als zodanig in de bezette gebieden te worden geparachuteerd. Van de 30 man met wie hij de opleiding volgde was hij de 26ste die sneuvelde.

Gedropt bij Wierden

Henk Brinkgreve, de Amerikaanse majoor J. Olmsted en de Britse sergeant J. Austin, die als verbindingsman optrad, werden in de nacht van 11 op 12 september 1944 tussen Wierden en Hellendoorn gedropt onder de codenaam 'Dudley'.

Hun 'Mission Poaching' had tot doel contacten te leggen met illegale groepen en tezamen met deze hulp te verlenen aan de operatie 'Market Garden'.

Na de landing verbleef majoor Brinkgreve met majoor Olmsted gedurende de maand september in een hol onder de grond bij de Piksen, een streek bij Hellendoorn.
Na september kwam Brinkgreve in contact met de Knokploeg (KP) Twente. Op 1 oktober 1944 was Brinkgreve erin geslaagd nagenoeg alle verzetsgroepen onder één noemer te brengen. ‘Geen gemakkelijk karwei, als men bedenkt dat deze groepen wel dezelfde doelstelling hadden, maar hun weg er naar toe niet altijd dezelfde was. Daarnaast moest hij met de leider van de Raad Van Verzet, kapitein ‘Evert’ Lancker, tot overeenstemming komen over de te volgen strategie. Hij was in de Overijsselse tijd een commandant, wiens bevel zonder commentaar werd opgevolgd door de weinig gedisciplineerde verzetsmensen’, stelden de schrijvers van het boek ‘In Losser is niets gebeurd’ vast.

Ce 2 Lancker Kapitein
Lees ook
Verzetsstrijder Evert Lancker in Hoge Hexel: ‘Levend krijgen ze mij niet in handen’

Boerderij van Rikhof

Door zijn werk in het verzet wist Brinkgreve dat hij gevaar liep. Daarom moest hij voortdurend van locatie veranderen. In maart 1945 bevond hij zich op de boerderij van Rikhof aan de Deppenbroekweg in Losser. Daar werd hij op 5 maart door een landwachter en een Nederlandse SS’er ontdekt. Henk Brinkgreve en Daan Hillenaar, een andere verzetsman die ook op de boerderij verbleef, zaten die middag aan tafel telegrammen op te stellen, toen de SS'ers binnen kwamen en om hun 'Ausweis' vroegen.

Daan Hillenaar liep, gevolgd door een SS'er, naar de kapstok en Henk greep naar zijn binnenzak voor zijn 'Ausweis'. Toen Henk het aanreikte, greep hij de SS'er bij de keel en probeerde deze buiten gevecht te stellen.
Daan Hillenaar vluchtte in het tumult naar buiten, gevolgd door een SS'er die onmiddellijk begon te schieten. Maar Hillenaar werd niet geraakt.
Toen de SS'er zag dat Hillenaar was ontsnapt, kwam hij terug om zijn makker te helpen op diens hulpgeroep, en schoot Brinkgreve dood.

Vader Rikhof vluchtte naar buiten en werd door de SS'er onder schot genomen. ‘Moeder Rikhof bleef in de consternatie de koelbloedigheid zelf. Zij had op de bekende Twentse wijze al de papieren die op tafel lagen, in haar schort geschoven en in het open vuur laten verdwijnen onder het motto 'vot is vot', staat in ‘In Losser is niets gebeurd…’ te lezen.

Henk Brinkgreve was 29 jaar toen hij vermoord werd.

Monument Brinkgreve
Monument Henk Brinkgreve
Beeld: Historische Kring Losser

In 2013 werd aan de Deppenbroekweg 8 in Losser een monument ter nagedachtenis aan hem onthuld. Bij dit monument wordt Henk Brinkgreve jaarlijks herdacht, ook dit jaar. Onder meer vertegenwoordigers van de gemeente Losser, van het bestuur van de Historische Kring Losser en van het comité Veteranen zijn aanwezig en leggen bloemen. Burgemeester Diepemaat, mevrouw A. Niessen-Brinkgreve en de heer G. van Slageren van de Historische Kring Losser voeren het woord. De heer Grovenstein leidt namens de HKL deze herdenking.

icon_main_info_white_glyph

Moordenaar Henk Brinkgreve

Pas in 1980 kwam dankzij een onderzoek van een groep Groningse verzetslieden aan het licht dat de moordenaar van Henk Brinkgreve de Nederlander Leendert Dissevelt was: de vroegere adjudant van de Nederlandse NSB-leider Mussert. Dissevelt is tijdens de oorlog toegetreden tot de Germaanse SS. Hij werd na de oorlog veroordeeld tot 20 jaar wegens collaboratie met de vijand en de moord op Henk Brinkgreve. Na zijn veroordeling werd Dissevelt tewerkgesteld in de mijnen in Kerkrade. Hij slaagde erin te ontvluchten naar de toenmalige Bondsrepubliek waar hij (in 1980) nog als genaturaliseerd Duits burger in Krefeld verder leefde.

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie?
Tip onze redactie via mail of telefoon. Deze vind je op onze contactpagina.