Gokschulden en snel geld: het verhaal achter de Joegoslavische 'koks' van de Overdinkelse cocaïnewasserij

Het is een koude gure herfstdag als op 29 november 2023 de Goormatenweg in Overdinkel over een lengte van zo'n honderd meter hermetisch is afgesloten. Een groot aantal ambulances, brandweervoertuigen en politieauto's is uitgerukt. Dit allemaal omdat er een drugslab is ontdekt.

Van lading superfood naar cocaïne

Al snel daarna concluderen onderzoekers dat het niet om zomaar een drugslab gaat, maar om een cocaïnewasserij. In de boerenschuur vindt de politie tien zogeheten drugskoks.

In de wasserij is er maandenlang cocaïne uit 'superfood' chiazaad gehaald. In en rond het pand zijn duizenden liters chemicaliën ontdekt in grote containers. Deze chemische stoffen zijn nodig om de coke op te lossen uit de vracht met zaadjes. Vervolgens wordt de cocaïne via allerlei chemische processen in poedervorm weer vrijgemaakt en verwerkt tot blokken.

'Meesterbrein' aangehouden

Afgelopen zomer heeft de politie de laatste – twaalfde – verdachte in deze zaak opgepakt: een 31-jarige man uit Rotterdam. Justitie ziet hem als de spin in het web, de man die de lijntjes uitzette in en rondom het drugslab in Overdinkel. Zijn rechtszaak dient over twee weken.

'Marge voor lagere straffen'

De rechtbank in Almelo heeft in totaal vier dagen uitgetrokken om de zaken tegen alle verdachten te behandelen. Dit gaat vanwege de eerdergenoemde procesafspraken een stuk sneller dan normaal.

Het feit dat er met negen veronderstelde koks – uit de Balkan en Colombia – tegelijk een strafovereenkomst is gesloten, zorgt er volgens de officier van justitie voor dat er bij het OM veel tijd is vrijgekomen om te werken aan andere onderzoeken. "Omdat het zoveel verdachten zijn, zagen wij meer marge om de straffen naar beneden bij te stellen."

Van de Balkan naar Overdinkel

Vanochtend presenteerde justitie de deal die zij met drie verdachten uit het voormalige Joegoslavië hebben gesloten. Het gaat om drie mannen uit Servië (66, 54 en 42) en een Kroaat (53). De mannen hebben ervoor getekend om een kleine drie jaar, 34 maanden om precies te zijn, in de bajes te vertoeven. Een Colombiaanse kok (30) heeft zich neergelegd bij een celstraf van ruim drieënhalve maand.

Maar waarom zijn de Oostblokkers naar Overdinkel getrokken om aan de slag te gaan in een cocaïnewasserij? Tijdens de goed afgetimmerde rechtszaak komen er weinig details naar voren over de exacte beweegredenen van de heren. Wel wordt duidelijk dat ze allemaal financieel in de penarie zaten en snel geld nodig hadden.

Schilder met gokschulden

Zo is er bijvoorbeeld Strahinja (54) uit het Servische Belgrado, schilder van beroep. In een verklaring bij de politie heeft hij uitgelegd dat hij naast het schilderen ook graag gokte. De schulden die hij hierbij had opgebouwd kon hij niet meer betalen. Hierdoor werd hij naar eigen zeggen "niet vrijwillig" naar Nederland gestuurd om te komen werken. Ook Stahinja's stadsgenoot Vlada, die in de Overdinkelse keuken opa werd genoemd, moest vanwege zijn schuldenlast komen werken in Nederland.

Dan is er nog de Kroaat Dravko. Hij kwam naar eigen zeggen naar Nederland om zijn familie te onderhouden. Hij woont samen met zijn zieke moeder, dochter en drie kleinkinderen in de binnenlanden van Kroatië, vlak bij de Servische grens. Voor hem is het licht aan het einde van de tunnel zo goed als in zicht, want de deal die hij met justitie heeft gemaakt moet ervoor zorgen dat Dravko al heel snel op vrije voeten komt, mocht de rechtbank akkoord gaan.

Kroaat vrije voeten

Want omdat Kroatië lid is van de Europese Unie, kan Dravko over ruim een maand al op vrije voeten komen. Veroordeelden met een Europees paspoort kunnen namelijk na het uitzitten van de helft van hun straf al voorwaardelijk op vrije voeten komen. Maar dan moet de straf wel lager zijn dan drie jaar, zo legt de officier van justitie uit. "Dit is nadrukkelijk meegenomen tijdens het bepalen van de gevraagde straf", voegt ze daaraan toe.

Vader en zoon

Komende donderdag moeten de twee Overdinkelaars, vader (71) en zoon (41) H., plaatsnemen in het strafbankje. Zij hebben geen afspraken gemaakt met justitie over de eventuele hoogte van hun straf.

De rechtbank doet in alle zaken tegelijk uitspraak. Op 14 april wordt bekend of de rechter de deals tussen het Openbaar Ministerie en de drugskoks goedkeurt. De rest van de afspraken tussen de verdachten en het Openbaar Ministerie wordt in de loop van de week bekend.