Fair play in Enschede: De Tubanters is lichtend voorbeeld in aanpak sportiviteit op en langs het voetbalveld

De uitreiking van een bord als bewijs vond plaats in een kantine vol betrokkenen, met een woordje van onder andere betaald-voetbalscheidsrechter Alex Bos en de wethouder. Naderhand werd voor het clubgebouw vol trots een bijbehorende vlag gehesen.­

In Enschede had tot nu toe alleen voetbalvereniging Rigtersbleek een dergelijk certificaat, maar wel met een ster minder. De benodigde lat ligt daarvoor minder hoog.

Agressie tegen scheidsrechters

Het certificaat dat De Tubanters ontving betekent kortgezegd dat de club een goed georganiseerd arbitragebeleid heeft, waarbij minimaal 75 procent van de wedstrijden vanaf ‘onder 13’ wordt gefloten door opgeleide scheidsrechters. Bij jongere teams moet dat percentage hoger dan dertig zijn. Daarnaast zet de club zich actief in om ook spelers, trainers en ouders te laten groeien in sportiviteit en respect, thema’s die volgens de KNVB steeds belangrijker worden.

Ook in Enschede leidden agressie tegen scheidsrechters en andere vormen van wangedrag in het verleden tot de nodige discussies. In 2019 werd daarom door bijna alle clubs een manifest ondertekend om veiligheid en plezier weer voorop te stellen, vorig jaar nog bekrachtigd met een gezamenlijke ‘dag van het Enschedese voetbal’.

Voor scheidsrechters zelf is opleiding van groot belang, benadrukt Mark Altena die namens de bond aanwezig is bij de uitreiking. “Hoe stel je je op ten opzichte van spelers? Hoe handel je in lastige situaties? Een goed opgeleide scheidsrechter staat sterker in zijn schoenen en draagt bij aan een prettige wedstrijd.”

Het monster dat gewenst gedrag vertoont

De Tubanters onderscheidt zich niet alleen met haar arbitragebeleid, maar ook met de zogeheten EAZY-methode die de club zelf ontwikkelt. Het project betrekt naast scheidsrechters ook spelers, trainers en ouders bij een veilige en positieve voetbalomgeving.

EAZY is de naam van een mascotte, een sympathiek ‘monster’ dat symbool staat voor gedragsverbetering. “Het idee erachter is dat iedereen weleens ongewenst gedrag vertoont, maar dat het belangrijk is om daarvan te leren”, legt Roland Bosman uit, die binnen de club betrokken is bij het project. “EAZY heeft zijn gedrag aangepast en fungeert nu als ambassadeur van positief gedrag binnen de club. Hij promoot elf concrete gewenst gedragingen op en rond het veld, de ‘eazy rules’.” Voorbeelden daarvan zijn 'we moedigen positief aan, zowel op als naast het veld' en 'wie zich niet aan de regels houdt, moet rekening houden met de gevolgen'.

KNVB-man Altena is onder de indruk van het project. “Voor mij is dit uniek. Er zijn meer initiatieven rond sportiviteit en respect, maar een complete campagne zoals deze heb ik nog niet eerder gezien. Dit soort initiatieven zoeken we als bond juist.”

Hij juicht vooral toe hoe alle gelederen van de club betrokken worden. “Veiligheid moet iets van ons allemaal zijn. We willen af van het idee dat alleen de scheidsrechter verantwoordelijk is. De hele vereniging moet een cultuur creëren waarin respect en sportiviteit vanzelfsprekend zijn.”

Erkenning voor jarenlang werk

Binnen de club wordt de certificering gezien als een mijlpaal. Edwin Lansink, voorzitter van de scheidsrechterscommissie bij De Tubanters, is trots op wat de vereniging heeft bereikt. “We hadden een ster verwacht, maar dat we er twee krijgen voelt nog meer als erkenning van wat we hier al jaren doen. We willen een club zijn waar iedereen zich veilig en welkom voelt, of je nu speler, trainer of scheidsrechter bent. De EAZY-methode helpt ons om dat concreet te maken.”

De KNVB hoopt dat andere verenigingen geïnspireerd raken door De Tubanters. Altena roept clubs op om vooral zelf het voortouw te nemen. “Ik ben altijd verbaasd over hoe creatief en vindingrijk verenigingen kunnen zijn. De Tubanters laat zien hoe een club met eigen initiatief en inzet een positieve verandering kan maken.”