Evaluatie pmd-afval Hengelo: neveneffecten niet goed ingeschat, extra maatregelen nodig voor schonere straten

De kwaliteit van de ingezamelde pmd is volgens de gemeente verbeterd.* In de oude situatie werd er 5,3 ton pmd goedgekeurd (2,5% van 209 ton), in de nieuwe situatie is dat 10,1 ton (6,8% van 148 ton). "We hebben meer schoon pmd opgehaald, maar we hebben onvoldoende ingeschat welke neveneffecten het met zich kon meebrengen. Die neveneffecten hebben geleid tot een negatiever beeld", zegt Benno Brand. De afvalwethouder zegt dat het niet zoveel zin heeft om met het vingertje te wijzen waar het is misgegaan: "We moeten nu met elkaar proberen om het probleem aan te pakken."

* Alle goedgekeurde pmd, inclusief tussencategorie 2 (met 15 tot 35 procent stoorstoffen)

Met het invoeren van maatregelen wil het college van B en W de inwoner tegemoet komen. Het moet ervoor zorgen dat het straatbeeld schoner wordt. Zo wordt er straks twee keer per week opgehaald. "Als college hebben we besloten om straks wekelijks een tweede ronde te doen, ondanks dat je daarmee misschien de vervuiler beloont." Ook moeten doorzichtige plastic zakken makkelijker verkrijgbaar worden, met name op plekken waar veel mensen komen.

Zeventien mille per maand

De kosten voor de extra maatregelen zijn zo'n zeventienduizend euro per maand, wat voor 2025 (vanaf april) neerkomt op een extra kostenpost van 153.000 euro jaar. Dat bedrag wordt uit de afvalreserve gehaald. Brand hoopt dat door het nemen van maatregelen de gemeente een signaal afgeeft aan de inwoner dat het probleem serieus genomen wordt. De gemeenteraad moet nog akkoord gaan met beschikbaar stellen van extra middelen. Daarnaast worden de bevindingen van de evaluatie binnenkort besproken in een politieke markt.

'Onvoldoende gecommuniceerd'

Als het gaat om tekortkomingen in de communicatie dan steekt de wethouder ook de hand in eigen boezem: "We hebben geconstateerd dat we onvoldoende gecommuniceerd hebben naar de mensen. We deden dat bijvoorbeeld vaak in slechts één taal, maar leven hier in een multiculturele maatschappij."

De communicatie naar inwoners gaat de gemeente verbeteren, onder andere door gerichte voorlichtingscampagnes in meerdere talen en via diverse kanalen zoals brieven, sociale media en de Afvalklepper.

De Hengelose politiek keek maanden naar uit een eerste evaluatie, vooral als het gaat om de kosten van het nieuwe systeem. De gemeente schetst zelf een rooskleurig beeld als het gaat om de projectbegroting voor de invoering van het nieuwe systeem en de daadwerkelijke kosten. Die zouden daar ruim binnenvallen. Zo zijn de eenmalige kosten 216.645 euro lager dan begroot. Vooraf werd gedacht dat de maatregelen een structurele besparing van 37.000 euro per maand zou opleveren op inzameling en verwerking.

Totale kosten?

De werkelijke besparing na invoering komt tot nu toe uit op 33.000 euro per maand, dat is zo'n 4000 euro lager. De kosten voor het invliegen van de experts die de gemeente moeten helpen en de kosten voor twee extra handhavers zijn overigens niet in deze berekening meegenomen. Wat de totale kosten zijn, is daarmee niet inzichtelijk gemaakt.

In de zomer moeten de resultaten van de maatregelen duidelijk zijn. Mochten de effecten negatief uitpakken, dan wil de gemeente uiteindelijk ingrijpender maatregelen nemen, bijvoorbeeld door de invoering van een nieuw inzamelsysteem.

Een principebesluit daarover zal op z'n vroegst in oktober 2025 genomen worden. De gemeente wil eerst wachten op de uitkomst van een nieuwe overeenkomst die de Vereniging van Nederlandse Gemeenten maakt met de producenten van verpakkingen (verenigd in Verpact) over vergoedingen voor het inzamelen van pmd en de kwaliteit van het ingezamelde materiaal.

Verwarring

Een ander argument dat wordt opgegeven om niet nu al voor een ander systeem te kiezen, is dat te snelle systeemwisselingen voor verwarring zorgt bij inwoners: "Er is al veel krediet bij inwoners verspeeld. Nú veranderen in de wetenschap dat we binnen een jaar weer moeten veranderen, is onverstandig. Dus als we veranderen, moet het in één keer goed en moet het gekozen systeem toekomstbestendig zijn," schrijft de gemeente in een zogeheten 'oplegnotitie' (samenvatting van een beleidstekst).

Mogelijke scenario's

De gemeente wil op dit moment nog niet vooruit lopen op een nieuw inzamelsysteem, maar er worden in dezelfde notitie wel al mogelijke scenario's genoemd, zoals de invoering van nascheiding bij hoogbouw als aanvulling op bronscheiding, terugkeer naar de verzamelcontainers of het verder optimaliseren van de zakinzameling, zoals dat nu gebeurt.