De woensdag gepresenteerde evaluatie van de pmd-inzameling bij de hoogbouw in Hengelo leidt tot pittige eerste reacties bij verschillende politieke partijen, zoals Lokaal Hengelo, SP, Pro Hengelo, Hengelose Burgers en GroenLinks. Waar het college stelt dat er -ondanks dat de neveneffecten van tevoren niet goed zijn ingeschat - verbeteringen zijn geboekt, zien deze oppositiepartijen vooral een falend systeem, dat leidt tot meer afvaldump en hogere kosten.
Glenn Dedecker van Lokaal Hengelo - Anders! uit felle kritiek op de extra maatregelen die het college wil nemen om de straten schoon te houden. Die extra maatregelen kosten straks zo'n 17.000 euro per maand. "Veel mensen zien troep op straat en ergeren zich eraan. Daar moet nu écht iets aan gebeuren, maar de oplossing die het college voorstelt, helpt niet." Dedecker zet vraagtekens bij het besluit om het afval nu twee keer per week op te halen in plaats van één keer. "De problemen worden hiermee écht niet opgelost. Er is nu een evaluatie. Dit is het moment om grondig in te grijpen, maar in plaats daarvan worden halve maatregelen genomen."
Dat er in de evaluatie wordt gesproken over nascheiden als mogelijke oplossing in het geval de extra maatregelen op korte termijn niet helpen, noemt Dedecker een proefballon een jaartje voor de gemeenteraadsverkiezingen. "Vier jaar geleden stond nascheiden al in verkiezingsprogramma’s van enkele coalitiepartijen. Als zij hun beloften waren nagekomen, was het allang ingevoerd en was het nu geen grote puinhoop op straat."
Dat de gemeente in het rapport zegt dat de invoering van het nieuwe systeem een zorgvuldig traject is geweest, daar kan de fractievoorzitter zich absoluut niet in vinden. "Ze komen niet eens in de buurt van de verwachting. De besparingen vallen lager uit en de afvaldump is verdubbeld. Dit rapport bevestigt dat de pmd-inzamelmethode geen verbetering is." Dedecker vindt dat het huidige college de situatie absoluut verkeerd heeft ingeschat. "De inwoner is nu de dupe van dit beleid."
Ook de SP is kritisch en stelt dat de evaluatie duidelijk maakt dat het systeem mislukt is. Fractievoorzitter Hugo Koetsveld wijst op de impact voor inwoners: "De onvrede is enorm en het aantal meldingen van bijplaatsingen is fors gestegen. Inmiddels worden er wekelijks al meerdere rondes gereden om afval op te halen en om de boel enigszins op orde te houden."
De partij hekelt de onduidelijkheid over de kosten van het systeem, waaronder de inzet van extra handhavers en adviseurs. "Ook is glashelder dat participatie en communicatie ernstig tekort is geschoten door de veel te korte tijd tussen besluit en invoering. Dit moet de raadswerkgroep afval, met als aanvoerders BurgerBelangen en de VVD, zich zeer aantrekken. Zij hebben willens en wetens het college en ambtenaren met een onmogelijke taak opgezadeld en inwoners in de kou laten staan."
Volgens Koetsveld is het huidige systeem niet houdbaar. "De ‘winst’ van schonere pmd weegt niet op tegen de problemen en meerkosten. Het oude systeem had zijn nadelen, maar het straatbeeld was in ieder geval beheersbaar." De partij noemt de extra ophaalrondes 'een beloning voor vervuilers' en pleit voor structurele oplossingen. Als het gaat om die oplossingen mogen van de SP alle opties op tafel komen die kunnen helpen.
Herbert Capelle van Hengelose Burgers pleit voor een drastischere oplossing voor de huidige problemen en wel de volledige afschaffing van diftar (afvalstoffentarief op basis van hoeveelheid): "Wij werken aan een plan voor een systeem met wijkcontainers. Daar kan iedereen dan zijn afval ingooien zonder dat er een pasje nodig is. Dan ben je veel goedkoper uit." Het plan van Hengelose Burgers betekent niet dat inwoners hun afval niet meer hoeven te scheiden. Dat kan dan nog steeds in de eigen oranje verpakkingencontainers of containers voor oud papier.
Capelle wijst ook op het belang van afvalverbranding door Twence, waarvan de gemeente Hengelo grootaandeelhouder. Dat het huidige pmd-imzamelsysteem bij de hoogbouw niet werkt, dat is de schuld van de partijen in de raadswerkgroep, zegt Capelle: "Die hebben hun oren te veel laten hangen naar partners als Twente Milieu. Het maakt ze niet uit of het afval te vervuild is."
Ook Pro Hengelo uit forse kritiek. "Tien jaar geleden zijn we juist afgestapt van de doorzichtige zakken omdat dit zo'n rommel veroorzaakte. De invoering heeft niet geleid tot een schonere stad, integendeel: het is overal een smerige bende. Afvaldump is toegenomen, bijplaatsingen op de oranje stoeptegels en bij de milieupleintjes zijn toegenomen en het serviceniveau is verslechterd", zegt fractievoorzitter Frank Peters.
De partij hekelt ook de slechte communicatie rondom het nieuwe beleid en wijst met de vinger naar de grootste coalitiepartij BurgerBelangen, dat communicatie juist als stokpaardje had bij de start van de huidige coalitie. Van goede communicatie naar de inwoner komt in de ogen van Peters weinig terecht.
Pro Hengelo vindt het onacceptabel dat er geen duidelijkheid is over de totale kosten van het nieuwe inzamelsysteem. "Vanaf 1 september zijn er extra kosten gemaakt voor handhavers, adviseurs en extra ophaalritten, maar daar krijgen we geen inzicht in." Peters had eind vorig jaar al opheldering gevraagd over de extra kosten, maar toen werd verwezen naar de evaluatie, die dus nu is gepresenteerd.
Als het aan Pro Hengelo ligt, wordt er nu zo snel mogelijk ingezet op nascheiding. "De kortetermijnmaatregelen zijn niet toekomstbestendig en maken de stad niet schoner. Ze kosten alleen maar geld."
Een partij als GroenLinks ziet zowel verbeteringen als tekortkomingen: "De afvalstroom is schoner, waardoor er minder afgekeurde afvalpartijen zijn en ook de kosten zijn gedaald. Wat natuurlijk wel opvalt is de hoeveelheid afval op straat, mensen die ongewenst afval blijplaatsen en daarmee dus ook het aantal meldingen dat bijna verdrievoudigd is", zegt raadslid Nico-Tom Pen.
De partij steunt de verdubbeling van het aantal ophaalrondes, maar betreurt dat over een aantal onderdelen van het plan niet goed is nagedacht. "Het plaatsen van een paaltje met 4 gekleurde stoeptegels is natuurlijk vragen om een rommelig straatbeeld, zeker als er maar een keer per week wordt opgehaald."
Toch denkt GroenLinks dat het nog een poging waard is om de ophaalpunten anders vorm te geven. Een paal met vier gekleurde tegels noemt het GroenLinks-raadslid een houtje-touwtje-oplossing. "We dagen creatieve geesten graag uit om hier verder over na te denken en in te zetten op participatie. Onze inwoners hebben ongetwijfeld zelf suggesties en verbeterpunten."
Of er straks een drastisch ander systeem moet komen met bijvoorbeeld nascheiding? Nico-Tom Pen gelooft in een systeem van voorscheiding dat ook voor een stukje bewustwording zorgt. "Een beter milieu begint bij jezelf, maar we realiseren ons ook dat als de huidige aanpak niet goed werkt, we dit alternatief wel degelijk moeten gaan wegen."
Met een evaluatierapport op tafel en een verdeeldheid binnen de gemeenteraad is het de vraag hoe Hengelo de komenden maanden gaat bijsturen als het gaat om het afvalbeleid. Blijft het college vasthouden aan de huidige maatregelen of komen er toch snellere structurele veranderingen? De komende raadsvergadering(en) en ook een politiek markt over het onderwerp zal hierover duidelijkheid moeten geven.