Eerst herdenken en dan de bevrijding vieren. Op deze zaterdag scharen zich ruim honderd Enschedeërs rond de vijftig graven van de bevrijders van Enschede op de Oosterbegraafplaats. De stad werd op 1 april bevrijd ‘en die vrijheid danken we aan de mensen die in 1945 het Nationaalsocialisme bestreden’. Dat zegt Oberbürgermeister Markus Lewe die samen met de Enschedese burgemeester Roelof Bleker het woord voert.
De stoet zet zich in achter de doedelzakspeler in beweging en loopt vanaf de ingang van de Oosterbegraafplaats naar de herdenkingsplek waar vijftig geallieerden die direct met de bevrijding van Enschede te maken hadden, zijn begraven. Op de graven een vlag van het land van herkomst en een roos. De vlag wordt halfstok gehangen en de blazers spelen koralen.
Daar ligt onder andere sergeant Roland Caulfield. De tankcommandant vocht zich een weg door Europa via Normandië, Nijmegen en uiteindelijk Enschede. Burgemeester Roelof Bleker vertelt zijn verhaal. Dat hij met de Coldstream Guards optrok richting Lonnekerbrug, overstak, door Duits geschut werd geraakt en sneuvelde. “We realiseren ons welke offers deze militairen voor onze vrijheid hebben gebracht”, onderstreept hij. “Onze vrijheid is kwetsbaar en kostbaar”, gaat hij verder en wijst op de gebeurtenissen in Oekraïne.
Ook de 20-jarige piloot Frederick Lawrence Higgins van de Zuid-Afrikaanse Luchtmacht kreeg er een graf. Hij vloog een missie met zijn Typhoon RB 487 naar Lingen. Door ijsafzetting op de vleugels van zijn jachtvliegtuig ziet hij zich genoodzaakt naar bevrijd gebied te vliegen. Daar gaat het mis: hij springt uit zijn toestel boven de Glanerbruggerweg, maar komt zeer ongelukkig terecht. Hij overlijdt op 3 april 1945.
Burgemeester Markus Lewe van Münster vindt het een grote eer dat hij op de Oosterbegraafplaats mag spreken. Per slot van rekening is hij een vertegenwoordiger van het land dat onheil en lijden heeft veroorzaakt. “Ook al was ik toen nog niet geboren. Het geeft diepe verantwoordelijkheid.” Lewe ziet ook dat verzoening mogelijk is: “We zijn goede vrienden geworden.”
“We moeten niet alleen herinneren. We moeten leren van de geschiedenis. We herdenken, omdat het ons verplicht waakzaam te zijn. We moeten staan voor de democratie, opstaan tegen intolerantie, tegen haat, tegen uitsluiting. Onze vrijheid blijft bestaan als we die willen verdedigen.”
De beide burgemeesters leggen kransen bij het monument evenals militaire gasten, politievertegenwoordiger, veteranen en het organiserend comité. De bezoekers van de herdenking maken een rondgang langs de graven en leggen op elk graf een roos.