De gevolgen van ontslagen bij Universiteit Twente gaan verder dan banenverlies: twee getroffen hoogleraren doen hun verhaal

Het hoger onderwijs kampt al meer dan tien jaar met structurele onderfinanciering, stelt de universiteit. Voor faculteit TNW komt dat nu samen met dalende studentenaantallen, sterk gestegen kosten en de aangekondigde bezuinigingen vanuit Den Haag. Resultaat: vanaf 2026 moet jaarlijks 7 miljoen euro worden bespaard om de begroting sluitend te krijgen. Daarom heeft de universiteitsafdeling haar focus moeten aanscherpen: van de 947 medewerkers worden er 46 met ontslag bedreigd. Daarnaast verdwijnen acht vakgroepen.

“We zitten er nog middenin”, zegt Broersen een ruime maand nadat het bericht naar buiten kwam en er een schokgolf over de UT-campus ging. “De onzekerheid voor mij persoonlijk, maar ook voor ons onderzoek, is nog lang niet neergedaald.”

Een telefoontje

Een uur voordat Broersen een lezing moest geven in Amsterdam, kreeg ze het bericht over haar ontslag. “Dat was erg pijnlijk. Het kostte me veel moeite om mezelf te herpakken en de lezing alsnog te geven.”

Toch wist ze de situatie om te buigen. “Ik heb een extra slide toegevoegd met een krantenknipsel over de reorganisatie van de UT. Vervolgens vertelde ik wat er speelde en solliciteerde ik eigenlijk spontaan voor vijfhonderd mensen in het wetenschappelijk vakgebied.”

Broersen begrijpt nog altijd niet waarom zij eruit moet, terwijl ze juist geld meebrengt. “In 2022 kreeg ik een Vici-beurs toegekend: anderhalf miljoen euro, die specifiek aan mij als persoon is gekoppeld. Als ik wegga bij de UT, neem ik het bedrag dus automatisch mee.” Met het geld wordt het loon van haar promovendi betaald en de verdere ontwikkeling van onderzoek binnen de vakgroep Toegepaste Stamcel Technologie. “Wie gaat die kosten straks overnemen?”

Ze is zich bewust van de impact van haar vertrek op het team. “Ik wil niet dat de onderzoekers ontheemd achterblijven. Ik ben bezig om dat vorm te geven en met hen in gesprek te gaan.”

De motor van het Twentse ecosysteem

Ook hoogleraar Jeroen Cornelissen moest op gesprek komen. Hij was maar liefst 16 jaar in dienst van de UT, maar per 1 juni wordt zijn gehele vakgroep opgeheven. “Ieder ontslag binnen de universiteit is een verschraling van mogelijkheden.”

Hij legt uit dat er een veel groter belang schuilgaat achter het werk op de UT. Zo worden er volgens hem gekwalificeerde professionals opgeleid die niet alleen bijdragen aan de lokale economie in Twente, maar ook op nationaal niveau. “Elke euro die je investeert in hoger onderwijs, levert vier tot acht keer zoveel op in de toekomst.”

De universiteit werkt bovendien samen met Saxion en ROC van Twente en wordt gezien als een ‘motor’ in dat Twentse ecosysteem.

Fondsen trekken zich terug

En dan is er het vertrouwen van geldverstrekkers in Universiteit Twente dat wordt geschaad, nu de toekomst van het onderzoek waaraan ze doneren onzeker is.

Op de faculteit TNW wordt onder meer onderzoek gedaan op gebied van ziekten, zoals Parkinson en dementie. De combinatie van biologie- en gezondheidsonderzoek met technologie maakt dit werk uniek in Nederland. Deze projecten worden gesteund door bijvoorbeeld het Alzheimerfonds en KWF. “Het zou jammer zijn als deze partijen hun geld gaan steken in buurlanden die ze wel betrouwbaar achten”, zegt Cornelissen.

Bovendien groeit er wantrouwen bij de mensen die geld aan deze fondsen doneren, vult Broersen aan. Dat voelt voor haar persoonlijk ook vervelend. “Mensen willen graag een medicijn hebben voor ziektes, nieuwe behandelmethodes of überhaupt meer begrip krijgen van bepaalde aandoeningen. Dan is het natuurlijk extra wrang als je midden in zo’n onderzoek te horen krijgt dat je het niet kan doorzetten.”

Boodschap aan Den Haag

De maatregelen bij TNW moeten leiden tot een ‘betere balans tussen onderwijs en onderzoek’, stelt de UT. “Er is veel ingezet op onderzoek de laatste jaren”, legt Cornelissen uit. “De faculteitsleiding vindt dat we te weinig tijd besteden aan het onderwijs.”

Volgens hem is de reden om nu de focus te verleggen naar onderwijs ingegeven door het financieringsmodel van de overheid. “Dat is vooral gericht op het aantal afstudeerders. De instroom van studenten is dus enorm belangrijk voor de financiering en continuïteit van het werk op de universiteit.”

Ondanks alles is er bij hem ook begrip voor de moeilijke positie van de faculteitsleiding. “Dit is vooral een sterke boodschap aan Den Haag om niet te bezuinigen op het hoger onderwijs. Dat is onze investering in kennis en de toekomst.”