Twee waterpilots in Wierden: in buitengebied Enterbroek en in bebouwde kom dorp Wierden

Investering 10 miljoen euro

Een ambitieus plan, het nieuwe Watertakenplan 2026-2029 van de gemeente Wierden. Het basisplan voorziet in vervanging, beheer en onderhoud van bestaande riolen, aanleg van nieuwe riolen in het gemeentelijk uitbreidingsgebied en aanleg en onderhoud van wadi’s. “Ons ambitieniveau is hoog, we zijn niet voor niets koploper woningbouw in Overijssel en dat willen we graag blijven”, zegt wethouder Gertjan ten Brinke. Dat hoge ambitieniveau blijkt ook uit de investeringskosten van het nieuwe Watertakenplan. “Het huidige watertakenplan investeerde 2,5 miljoen euro. In het nieuwe plan investeren we 10 miljoen euro.”

De verwachte kosten en investeringen van het basisplan kunnen betaald worden uit een verhoging van de rioolheffing met 3 procent en de jaarlijkse indexering.
De begroting van de uitvoering van de gemeentelijke watertaken is budgettair neutraal, dat wil zeggen dat alle kosten worden gedekt vanuit de rioolheffing, die de inwoners van de gemeente jaarlijks op de deurmat krijgen.
Voor dit basisplan wordt het college door alle fracties volop lof toegezwaaid: het is goed dat de gemeente zich voorbereid op tijden van droogte en fikse regenval, en dat met zo min mogelijk (water)overlast voor de inwoners.

Plusvariant: extra heffing inwoners

In het Watertakenplan 2026-2029 is het basisplan uitgebreid met een plusvariant en een extra voltijds medewerker. Voor die variant wordt een jaarlijkse extra bijdrage van 100.000 euro gevraagd, en dat komt ongeveer neer op een bedrag van 3,60 euro per jaar per huishouden. “Het college vindt deze lastenverhoging voor de inwoners acceptabel”, zegt Ten Brinke.
Het college wil zich met de plusvariant richten ‘op een groene klimaatadaptieve gebouwde omgeving’, door het hemelwater niet alleen vast te houden, te bergen en dan pas af te voeren, maar het regenwater ook te benutten.

Niet duidelijk genoeg, vinden CU, PW en VVD. “Het college vraagt voor de plusvariant te kiezen. Dat kost 100.000 euro extra, en dat komt neer op een stijging van de rioolheffing met één procent. Als we lokale heffingen verhogen, moeten we goed uit kunnen leggen waarom die verhoging in verhouding is tot de meerwaarde voor de samenleving. In onze ogen ontbreekt deze uitleg. In de stukken staat maar heel magertjes geschreven over de besteding van de extra middelen, maar er zijn geen uitgewerkte plannen”, aldus Jan Oene Krist.

De ChristenUnie mist ook een gedegen onderbouwing bij de vraag voor de extra ambtelijke capaciteit voor de uitvoering van het Watertakenplan. “In hoeverre maakt die extra medewerker het verschil voor onze inwoners?” Krist: “We zijn niet per definitie tegen de plusvariant en ook niet tegen de extra capaciteit. Maar in tijden waarin we financieel krap zitten, moeten we goed nadenken over het structureel verhogen van uitgaven.” De ChristenUnie dient, samen met Progressief Wierden en VVD Wierden-Enter, een amendement in, met het voorstel om het Watertakenplan vast te stellen zónder de aanstelling van een extra medewerker en zónder de plusvariant.

Cofinanciering pilots

Wethouder Gertjan ten Brinke raadt het amendement af. “We hebben de extra man of vrouw hard nodig, als we ons ambitieniveau willen waarmaken”, benadrukt hij. Vervolgens geeft hij informatie, ‘vers van de pers’, over de plusvariant. Met de plusvariant wil het college cofinanciering regelen voor twee pilots: een pilot in het buitengebied, in Enterbroek, en een pilot binnen de kom in Wierden.

Enterbroek is een burgerinitiatief, stelt de wethouder. “Het waterschap heeft daar enkele jaren geleden de waterstanden van de Regge aangepast en voor zover de boeren daar al geen last hadden van de klimaatverandering, komt die aangepaste waterstand er nog bovenop.” Het plan is om in Enterbroek met alle betrokken partijen een nauwe samenwerking aan te gaan en dan per boerenerf een individueel bedrijfswaterplan op te stellen. “Van daaruit werken we dan toe naar een gezamenlijk en overkoepelend gebiedsplan voor Enterbroek. Daar is niet alleen tijd, maar ook geld, in de vorm van cofinanciering, voor nodig.”

Dan de pilot binnen de bebouwde kom. Twents Waternet, waarin alle Twentse gemeentes vertegenwoordigd zijn, heeft de wens om een pilot te draaien voor waterbesparing en waterbenutting in de bebouwde kom. Ten Brinke: “Concreet betekent dat het implementeren van een grijs watersysteem. Onze inzet is zo’n grijs watersysteem realiseren, en van A tot Z een handboek te schrijven wat daarbij komt kijken, om daarmee de andere gemeenten te kunnen helpen, die met dezelfde problematiek zitten.” Wierden voert met Vitens en de provincie Overijssel gesprekken om de pilot te laten landen in óf Zuidbroek óf Zenderink. “Die gesprekken zitten in de verkennende fase, waarbij nu vooral gekeken wordt naar de bodemgesteldheid. Kun je deze pilot realiseren in een hoger gelegen gebied of moet je deze juist laten landen in een lager gelegen gebied.” Een ander onderwerp van de gesprekken die nu gevoerd is de grootte van de pilot: sluit je ineens 300 tot 400 woningen aan, of minder. “Ook voor dit project is, ondanks de toezegging en de medewerking en het akkoord van Twents Waternet, cofinanciering nodig”, aldus Ten Brinke.

4 keer 100.000 euro

Het college wil voor deze pilots 4 keer 100.000 euro reserveren.
Gaat een pilot niet door, dan wordt het daarvoor bestemde geld bij het volgende Watertakenplan in mindering gebracht op de rioolheffing. Ten Brinke zegt toe de raad middels een raadsbrief over de projecten te informeren.

De uitleg van de wethouder mag dan wel vers van de pers zijn, de uitleg roept ook andere vragen op. Dianne Harberink-Elferink (VVD) wil weten of de andere gemeentes ook een gelijk deel mee betalen aan de pilot die Wierden mede voor de andere gemeentes uit gaat voeren. De wethouder geeft aan dat met alle partijen nu gesprekken gevoerd worden, en dat daarbij nog niet gesproken is over de daadwerkelijk euro’s.

Nog veel vragen

Na een schorsing stellen CU, PW en VVD het amendement bij. Gevraagd wordt nu om een maand uitstel. Er liggen bij de fracties nog veel vragen. Zoals hoe de cofinanciering werkt, wie daarin participeren, wat is precies het aandeel van de gemeente, wat krijgen de inwoners hiervoor, hoe ziet het burgerinitiatief eruit? “Een maand uitstel geeft het college de tijd om deze voorstellen beter uit te werken, zodat de raad een integrale afweging kan maken inclusief de financiële gevolgen van de pilots. De maatschappelijke meerwaarde en de lastendruk voor onze inwoners moeten met elkaar in evenwicht zijn”, benadrukt Krist.

Progressief Wierden had graag meegestemd, maar niet op deze manier, zegt raadslid Colin Kok. “De lastenverzwaring wordt bij de inwoners gehaald. En als één van de partijen niet meedoet aan de cofinanciering, gaat dat de inwoners dan meer kosten?”

Niet vertragen

Coalitiepartijen NEW en CDA, gesteund door SGP, staan echter stevig achter het collegevoorstel en keren zich tegen het amendement van CU, PW en VVD. “Als we dat amendement nu aannemen, is er geen cofinanciering meer en kunnen we met die pilots niet verder”, benadrukt NEW-fractievoorzitter Cindy ter Riet. NEW wil vooral niet vertragen en wil het college de mogelijkheid bieden om dit soort projecten uit te voeren. Deze fracties zijn voor de extra voltijds ambtenaar, zodat de taken van het plan versneld kunnen worden aangepakt.

Wethouder Ten Brinke zet druk. “Over een maand kan ik nog steeds niet zeggen of beide pilots al dan niet doorgaan. Als je met provincie, waterschap, Vitens om tafel wilt, heb je langer dan een maand nodig. Dat vergt gewoon tijd. Op het moment dat het voorstel nú van tafel gaat, bel ik morgen Vitens en de provincie af en kap er gelijk mee.”

Het amendement haalt het niet, alleen de indieners stemmen voor. Voor het Watertakenplan 2026-2029, inclusief extra voltijds medewerker en plusvariant is er groen licht, dankzij de steun van NEW, CDA en SGP.