Hoe de gemeente Enschede 'desinformatie' bestrijdt? 'Dan verspreiden wij het juiste nieuws'

De verspreiding van 'onjuiste' informatie levert sinds een aantal jaren voer voor vele discussies. De Rijksoverheid onderscheidt binnen dit thema drie categorieën: misinformatie, desinformatie en nepnieuws. Bij misinformatie gaat het om het onbewust verspreiden of delen van onjuiste berichten. Bij desinformatie is er volgens de overheid sprake van opzet met als doel personen of organisaties te schaden. Als nepnieuws worden verzonnen berichten in de vorm van een nieuwsbericht gezien.

Lessen van Bodegraven

In het vragenuurtje van de gemeenteraad vroeg Linda Wissink (Volt) zich afgelopen maandag af in hoeverre er in Enschede al beleid gericht is tegen desinformatie. Aanleiding is het rapport 'Bloemen op de begraafplaats', dat zich richt op de gevolgen van een onbewezen theorie rond satanisch misbruik die in 2021 in Bodegraven de wereld in is geholpen.

In de Tweede Kamer zijn eind maart twee moties van Volt en GroenLinks-PvdA aangenomen, waarin met oog op 'de lessen van Bodegraven' de regering wordt opgeroepen om met beleid te komen tegen het verspreiden van desinformatie. Wissink vindt dat dit in Enschede ook het moment zou zijn om met zo'n aanpak te komen. Een compilatie van de discussie in het vragenuurtje is te zien in de video bovenin het artikel.

Contact met politie en NCTV

Volgens burgemeester Roelof Bleker heeft de gemeente Enschede geen vaststaand beleid op gebied van desinformatie. Als dat op termijn van het Rijk wordt verwacht, dan zal dat er komen. Maar dat betekent niet dat er in het stadhuis wordt stilgezeten. “Bijvoorbeeld in de tijd van corona lukte het ons wel om samen met politie en NCTV te kijken of en hoe wij daar op kunnen reageren”, aldus Bleker.

“Bijvoorbeeld door zelf eigen informatie te verschaffen en het juiste nieuws te verspreiden, het gesprek aan te gaan met personen die die informatie verspreiden en zonodig handhaving en openbare ordemaatregelen, die hebben wij ook eerder toegepast in overleg met die partijen.” Bleker, die zelf in 2022 werd geïnstalleerd als burgemeester, noemt het wel een lastige scheidslijn. “Want wordt er mening verkondigd of is er sprake van het verspreiden van desinformatie? Ook vrijheid van meningsuiting is een groot recht, dus je kunt niet zomaar alles vinden van wat je niet zint.”

Massale bomenkap en verkiezingen

Maar Volt vraagt nog meer. "Heeft de gemeente beleid hoe om te gaan met politieke advertenties met ondoorzichtige politieke belangen en desinformatie (zogeheten schaduwadvertenties, red.)", aldus Wissink. "En zo nee, waarom niet? En is het college bereid dat te maken?”

Burgerbelangen-fractieleider Barry Overink maakt daarbij notie van de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen. Volgens hem is er ook vlak voor de verkiezingen in 2018 desinformatie verspreid (of een verkeerd beeld gecreëerd) over massale bomenkap in Enschede.

Daarover is overigens niets terug te vinden. Wel deelden vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2014 omwonenden van de Twente Airport hun zorgen over massale bomenkap rond de luchthaven. Dit was overigens wel op basis van passages in het ontwerp-luchthavenbesluit, waarop omwonenden zelf berekenden dat het om meer dan 80 hectare moest gaan. Er werd tot in de landelijke media over geschreven, maar een bomenkap van die omvang kwam er niet. De ledenvergadering van de PvdA noemde de berichtgeving in de media destijds een van de redenen voor het verlies van zetels bij de verkiezingen.

'We screen geen verkiezingsprogramma's'

Hoe de gemeente Enschede daar in aanloop naar de aankomende gemeenteraadsverkiezingen mee omgaat? “Als het gaat om politieke advertenties en online, dan zijn daar Europese kaders voor en hebben wij geen bevoegdheid om daarin te opereren”, aldus Bleker. Bij verspreiding van 'desinformatie' in het algemeen neemt de gemeente wel een rol in. “Ik kan me voorstellen dat we in in zo'n geval onze informatie verspreiden. Maar we gaan geen verkiezingsprogramma's screenen, denk ik, op voorhand om te checken wat BBE nu weer heeft opgeschreven, bij wijze van spreken.”