Net als veel collega gemeentebestuurders in het land worstelt de Oldenzaalse wethouder Rob Christenhusz met de tot nu toe onnavolgbare uitwerking van het ‘strengste asielbeleid ooit’ door minister Faber. Tijdens een ‘opiniërende’ vergadering van het Politiek Forum wond Christenhusz er geen doekjes om: “We hebben het gevoel dat we voor een rijdende bus worden gegooid.”
Bijgestaan door een ambtenaar praatte Christenhusz – voor het eerst in het openbaar! – de fracties bij over het ‘complexe dilemma’ waarvoor het college zich gesteld ziet door het ‘verdeelbesluit asiel’ van minister Faber. Dit besluit verplicht de gemeente Oldenzaal om vóór 1 juli 2025 156 opvangplekken voor asielzoekers te realiseren, waaronder 25 voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen (AMV’s). Christenhusz onomwonden: “Dat gaat ons nooit lukken!”
Dat het niet lukt heeft volgens de wethouder alles te maken met de onzekerheid over het rijksbeleid, onder meer door de voorgenomen intrekking van de spreidingswet. “We zien echt veel regelgeving, die soms haaks op elkaar staat en financieel niet gedekt is.” Voor het Oldenzaalse college aanleiding om voorlopig pas op de plaats te maken bij het zoeken naar een opvangplek voor 156 asielzoekers, in afwachting van ‘ontwikkelingen in Den Haag’.
Vooralsnog is voor gemeenten volstrekt onduidelijk welke die ontwikkelingen zullen zijn. Wethouder Christenhusz sprak in dit verband over een black box. “Op welke manier minister Faber dit probleem gaat tackelen is onduidelijk. We weten het bestuurlijk en ambtelijk niet.” Het verdeelbesluit van minister Faber bevat volgens de wethouder weliswaar geen sancties, maar handhaving middels het ‘Interbestuurlijk Toezicht’ is wel degelijk mogelijk.
Christenhusz schetste enkele scenario’s hoe dit in de praktijk voor Oldenzaal zou kunnen uitpakken. “Het kan zo zijn dat de Provincie 20 huizen van particulieren koopt in Oldenzaal om daar statushouders in te vestigen. En dat de gemeenteraad daarvan de rekening op het bordje krijgt.” Het zou volgens de wethouder ook zo maar kunnen dat Oldenzaal de opvang van 1000 statushouders krijgt toegewezen omdat andere gemeenten niet aan hun verplichting voldoen. Christenhusz: “Is het zo? Ik zou ’t niet weten. Kan ‘t? Ik sluit ’t niet uit.”
Christenhusz hield de fracties tijdens het Politiek Forum 2 opties voor om een uitweg te vinden in het ‘duivelse dilemma’ waar het college voor staat:
Na zorgvuldige afweging van alle voor- en tegens heeft het college gekozen voor optie B.
De fracties van VVD, CDA en Solidair Oldenzaal schaarden zich achter deze voorlopige keuze van het college om even op de pauzeknop te drukken. D66, PvdA en de WG willen dat de gemeente zelf de regie pakt bij de opvang van asielzoekers, vanuit de maatschappelijke ambitie vluchtelingen een menswaardig onderdak te bieden. Inhakend op de beeldspraak van de ‘rijdende bus’ zei Maarten de Waal (D66) met de wethouder te doen te hebben. “Maar nog meer met de asielzoekers die al onder de bus liggen.”
Met name het standpunt van de WG – de grootste raadsfractie – mag opmerkelijk worden genoemd omdat het werd verwoord door (nu nog) fractieleider Petra Oude Engberink. Zij wordt op 14 april benoemd tot wethouder en schuift dan als opvolgster van de plots vertrokken Murat Yildirim in het college aan naast partijgenoot Christenhusz…
Wethouder Christenhusz sprak tijdens de ‘bijpraatsessie’ in het Politiek Forum de hoop uit dat Oldenzaal zich van z’n ‘positieve kant’ laat zien bij een eventuele discussie over een azc. Mede als gevolg van de ‘tegenstrijdige geluiden uit Den Haag’ is er volgens hem ook in Twente sprake van een ‘onderstroom, die de lokale politieke opinie en ook het debat willen gaan kapen’. Hij verwees daarbij – zonder concreet te worden – naar de recente luidruchtige en intimiderende protesten tegen een azc in onder meer Berlicum en Best. Daarvan is tot nu toe in Oldenzaal geen sprake geweest, zo benadrukte de wethouder. De opvang van statushouders, in de doorstroomlocatie hotel De Kroon, is volgens hem zonder problemen verlopen. En datzelfde geldt voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen in Oldenzaal.
Alle fracties waren het over één ding eens: er dient optimale transparantie te worden betracht richting inwoners wanneer in Oldenzaal een keuze moet worden gemaakt voor een asielopvang. Wethouder Christenhusz bezwoer dat de gemeenteraad dan weer in beeld komt. Tot het zover is, ligt de besluitvorming in deze ‘gevoelige’ kwestie bij het college, zo benadrukte hij. Het college beraadt zich nu op een definitief standpunt inzake het verdeelbesluit van minister Faber, waarbij ook opvattingen van de fracties in het Politiek Forum worden meegewogen.