Vliegen zonder vleugels: het verhaal van een geboren Enschedeër die haar man verloor aan een moordenaar

Nadja heeft haar TED-talk - want dat is het - de titel ‘Vliegen zonder vleugels’ meegegeven. Een onmogelijke opgave, als je meer dan vleugellam geslagen bent. Als niet alleen het vermogen of de zin, maar ook het instrument om te vliegen je is ontnomen. Of: als je dat denkt. Donderdagavond, in de theaterzaal van Concordia, vertelt ze hoe die titel tot stand kwam.

Vliegen zonder vleugels

Woorden hebben zo hun beperking. Dat blijkt ook wel als Nadja aanschuift bij 1Twente Vandaag voor een gesprek dat vooral een aftasten is van de woorden achter de woorden. De mens, de ziel achter de woorden, zo je wilt. Maar als je dan toch een poging waagt om zo’n verhaal een titel mee te geven, dan schiet je met ‘Vliegen zonder vleugels’ misschien wel het meest raak.

Alleen al omdat het meteen de belangrijkste vraag oproept: hoe dan? En het lijkt erop dat het Nadja erom te doen is om vooral dat te bewerkstelligen. “Je gaat niet met pasklare antwoorden naar huis”, zegt ze over donderdagavond. “Maar misschien wel met die ene vraag die je niet meer loslaat.”

Wat is belangrijker: de vraag of het antwoord?

Als je goed naar haar luistert, is het voor haar vooral de zoektocht naar antwoorden geweest die haar heeft geholpen om niet alleen op te krabbelen uit dat inktzwarte dal van rouw, maar ook de moed en zin om te leven teruggaf. Niet die antwoorden zelf. Voor zover ze die al gevonden heeft. Vliegen zonder vleugels; hoe dan?

Als zij al een antwoord op die vraag heeft, is het dit: “Die vleugels groeien vanzelf. Als je maar in beweging komt.”

De paradox

De insteek van de avond in Concordia is er een van veerkracht en persoonlijk leiderschap. Van het lef om keuzes te maken die er echt toe doen. Nadja deelt het podium met oud-profvoetballer en leiderschapscoach Jan van Halst. Dat hoogst persoonlijke levensverhaal naast dat van een sportman.

Het zijn ronkende termen, aantrekkelijk ook, die het goed doen in het land van leiderschapsgoeroes en persoonlijke-ontwikkelwijsgeren. Of in Insta-posts en op tegeltjes. Maar Nadja’s verhaal laat een paradox zien die zich weliswaar laat vangen in woorden, maar die je als het erop aankomt tot op het bot uitkleedt. Klinkt tof allemaal, totdat het je echt aan de veren komt.

Nadja’s verhaal gaat over gebrokenheid, rauwe kwetsbaarheid en stuurloosheid, veel meer dan over veerkracht, lef en leiderschap. Vliegen zonder vleugels, doe het maar eens. Geen mens met gezond verstand begint eraan. Je moet wel knettergek zijn.

Tegeltjeswijsheid, totdat…

Wat inspireert aan dat verhaal van Nadja is vooral dat een mens - kennelijk - in staat is tot het veel meer dan hij zelf voor mogelijk achtte. Ook als het lot je iets onmogelijks toebedeelt, misschien wel juist als je iets gebeurt waar je zelf niet voor kiest. En dat daar iets uit kan groeien dat rechtevenredig rijker is dan het zwarte gat waar je uit krabbelde. En dat is het punt: dat ontdek je pas als je er doorheen bent gegaan.

Of, zoals Nadja het verwoordt, als je tegen honderd muren aanloopt en net één keer vaker toch weer overeind krabbelt. En, ja, ook dit zijn alleen maar woorden. Tegeltjeswijsheden.