Gaat de woontoren bij de oude begraafplaats er nu toch echt komen? Gemeente Hengelo legt uit hoe het zit
Het lijkt er nu toch van te gaan komen: woningbouw - inclusief een woontoren - op het voormalige Heemafterrein langs de Bornsestraat in Hengelo. De Raad van State gaf de gemeente eind vorig jaar de opdracht om het bestemmingsplan op vier punten aan te passen. Dat is nu gebeurd en de gemeenteraad gaf op basis van die aanpassingen vorige week groen licht. Nu mag de Raad van State, de hoogste rechterlijke macht van Nederland, laten weten of het zo voldoende is en dan kan het besluit ergens dit jaar onomkeerbaar worden. Of kan het nu toch nog misgaan?
Er wordt al een kwart eeuw gesproken over de invulling van het voormalige fabrieksterrein op een steenworp afstand van het stadhuis. Ontwikkelaar Plegt-Vos is de eigenaar. Een aantal erfgoedorganisaties (Erfgoedvereniging Bond Heemschut, Stichting Erfgoed Hengelo en Stichting 't Neutje) is niet te spreken over het feit dat de woontoren pal naast de Oude Algemene Begraafplaats komt te liggen en heeft daar al volop bezwaar tegen gemaakt.
94 woningen
De gemeente Hengelo wil op het terrein van de voormalige elektronicafabriek Heemaf 94 woningen realiseren. Het gaat om 22 grondgebonden woningen - in twee rijen - tussen het karakteristieke kantoorpand De Locomotief en de voormalige energiecentrale van de fabriek plus een woontoren met 72 appartementen. Tussen de twee rijen woningen komen de parkeerplaatsen. Dat zullen er zo'n 122 zijn (94x1,3; zie alinea 'te weinig parkeerplekken').
Tegenover 1Twente liet toenmalig onafhankelijk raadslid Marie-José Huis in 't Veld 3,5 jaar geleden weten 'dat de plaatsing van de woontoren op deze plek gevolgen heeft voor de begraafplaats vanwege de schaduwwerking, de windval, het waterpeil en voor de bomen en dieren die daar leven'. Om deze redenen pleitten de tegenstanders voor een lagere woontoren en juist hogere bebouwing pal langs de Bornsestraat of zelfs verplaatsing van de woontoren naar de straatkant.
Tegemoetkoming
Gemeente en Plegt-Vos kwamen de klagers al enigszins tegemoet door wat betreft de woontoren het maximale bouwoppervlak iets te verkleinen, de afstand tot de bomen op de begraafplaats iets te vergroten en de ondergrondse parkeergarage te schrappen. Die eventuele garage zou een negatieve invloed hebben op het grondwaterpeil.
De verschillende bezwaarmakende organisaties vonden dit niet voldoende en kwamen vorig jaar met zo'n vijftien punten van kritiek, waarmee ze naar de Raad van State stapten. Die beoordeelde dat Hengelo wat betreft vier daarvan haar huiswerk over diende te doen. Het bestemmingsplan werd dus niet vernietigd, maar diende wel beter onderbouwd te worden. Dit wordt een 'bestuurlijke lus' genoemd. De gemeente kreeg hiervoor 26 weken de tijd. Projectleider gebiedsontwikkeling Rogier Jacobs legde uit aan 1Twente welke vier punten dit zijn en hoe ze aangepast zijn:
1. Te weinig parkeerplekken
De bezwaarmakers betogen dat het plan leidt tot een onaanvaardbare parkeerdruk in de omgeving, waaronder bij de Oude Algemene Begraafplaats. Er zou ten onrechte een parkeernorm van 1,3 parkeerplaats per woning zijn gehanteerd (1 auto per woning en 0,3 voor bezoekers). Jacobs: "Bezwaarmakers vinden dat er een norm van 1,5 à 1,6 gehanteerd zou moeten worden. De gemeente vindt 1,3 echter juist, omdat je hier tegen het centrum aan zit en er met Thiemsbrug een grote parkeergarage om de hoek zit."
2. Te veel woningen
De bezwaarmakers oordelen het aantal van 94 woningen in strijd met de Woonvisie Hengelo 2016-2026. Er zouden maximaal 50 woningen op deze locatie mogelijk zijn. Jacobs: "Dat getal werd zo'n 7 jaar geleden gehanteerd. Vanaf 2020 heeft de provincie echter aantallen losgelaten. Er moet gebouwd worden naar behoefte. Er wordt alleen gekeken naar de kwaliteit, bijvoorbeeld worden er woningen gebouwd die logisch zijn voor deze locatie en zit er genoeg sociale huur tussen. Wij vinden 94 verantwoord voor dit gebied, zeker als je naar de parkeerdruk kijkt."
3. Zonsopkomst niet te zien
Met name bewoners van het aangrenzende wooncomplex De Paladijn uitten hun zorgen over de schaduwwerking van de 40 meter hoge woontoren. Jacobs: "Een zonnestudie heeft hen alle wind uit de zeilen genomen. Alleen in hartje zomer zullen ze de zonsopkomst niet meemaken, maar de vraag is of de huidige bebouwing dat ook al niet verhindert."
4. Cultuurhistorische waarden
Volgens de rechters is 'onvoldoende inzichtelijk gemaakt wat het advies van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) was en hoe dit besluit is meegenomen bij de besluitvorming over de gevolgen voor de cultuurhistorische waarden in de omgeving'. Jacobs: "Dat kon ook helemaal niet, omdat het bestemmingsplan uit 2021 al af was toen we het advies kregen." De gemeente had destijds niet de tijd om te wachten op dat advies, omdat anders het voorbereidingsbesluit zou vervallen.
Jacobs wil en mag zich als ambtenaar uiteraard niet met de politiek bemoeien, maar verwacht dat de rechters de gemeente en Plegt-Vos op alle vier punten gelijk gaan geven. Ook omdat de raad op 16 april vrijwel unaniem instemde met dit verhaal.
Nu moet de Raad van State aangeven of ze tevreden is met deze uitleg. Tegelijk kan ieder ander ook nu weer bezwaar maken. Het plan ligt de komende 6 weken ter inzage. Jacobs: "Als de Raad van State vindt dat Hengelo zijn huiswerk goed gedaan heeft, kan er op grond van de eerdere beroepsgronden niet opnieuw bezwaar worden aangetekend."
Woontoren langs Bornsestraat?
De bezwaarmakers vinden dat de gemeenteraad het door de Vereniging Gemeenschappelijk Onderhoud (VGO) - de stichting die de oude begraafplaats onderhoudt - aangedragen alternatief had moeten betrekken in de besluitvorming. De VGO stelde voor de woontoren langs de Bornsestraat te bouwen. Volgens de erfgoedstichtingen is dit alternatief beter passend in de omgeving en doet dit minder afbreuk aan de cultuurhistorische waarden rondom het gebied dan met dit bestemmingsplan het geval is. Jacobs: "Er is juist gepoogd om de oude plint (de Heemaf-fabriek) in ere te herstellen door tussen de bestaande panden iets te realiseren dat in elk geval niet hoger is. Je zou denken dat de erfgoedmensen daar enthousiast over zouden zijn." De projectleider zou wél of juist géén hoogbouw pal langs de straat niet als een 'kwestie van smaak' willen betitelen: "Stedenbouwkundig is het veel logischer om hoge gebouwen meer naar achteren te plaatsen."
Hans de Gruil, voorzitter van de Stichting Erfgoed Hengelo, weet nog niet of zijn club opnieuw naar de rechter stapt, maar hij vindt het niet correct 'dat de gemeente gedurende het spel de regels heeft veranderd'. Raadslid Herbert Capelle was het enige raadslid dat op 16 april tegenstemde. Hij blijft erbij dat de woontoren beter aan de Bornsestraat kan staan: "Of zet er straks een op de nieuw te ontwikkelen Campus Driene."
Download onze app
