'Grootste chipfabrikant ter wereld kan niet zonder Twentse toeleveranciers'

"Heeft het in Eindhoven gevestigde bedrijf die Hengelose toeleveranciers hard nodig?", vragen we Gerrits. Zijn antwoord: "In essentie klopt die uitspraak, maar ik zou het breder willen trekken: zonder Twénte geen ASML."

Even ter verduidelijking: ASML is veruit de grootste chipproducent ter wereld. Het bedrijf heeft 92% van de wereldmarkt in handen. Het is daarom voor de Twentse bedrijven belangrijk dat het ASML voor de wind gaat. Het bedrijf had vorig jaar een omzet van 28,3 miljard euro. De omzetprognoses voor dit jaar: 30 tot 35 miljard euro. Daarvan is 8 miljard nettowinst en een substantieel deel daarvan komt in Twente terecht.

'100 Twentse bedrijven doen zaken met ASML'

Gerrits: "Zo'n 100 Twentse bedrijven doen zaken met ASML. In Hengelo zijn dat bijvoorbeeld NTS Norma, VIRO en Galvano, in Enschede bijvoorbeeld Demcon en in Almelo VDL. In heel Nederland zijn 50.000 banen gelieerd aan ASML. Da's dus los van de banen bij dat bedrijf zelf." Sommigen toeleveranciers mogen of willen overigens niet dat bekend wordt dat ze leveren aan ASML, vanwege het risico dat deze kennis in verkeerde handen valt.

'Vierde regio van Nederland'

Twente is na Amsterdams, Rotterdam en Eindhoven de vierde regio van Nederland wat economische waarde betreft, vertelt Gerrits: "Dat weet lang niet iedereen. In Twente klappen we nog te vaak met de handen in onze zakken." Om geld los te peuteren in Den Haag is het volgens hem van belang dat Twentse bestuurders meer en luider op de trom roffelen.

Gerrits: "Dat we dat lange tijd niet deden heeft ook te maken met onze cultuur. In het westen bellen ze met Den Haag en vragen om geld als ze een probleem hebben, terwijl wij het zelf op slimme wijze oplossen. Maar daarna vergeten we om dat kenbaar te maken. Dat was in elk geval de praktijk in het verleden. Met Ank Bijleveld als voorzitter van de Twenteboard gaat dat nu gelukkig anders."

Is het niet jammer dat er hier geen bedrijf zoals ASML zit? Gerrits: "Da's dubbel. De regio Eindhoven is heel erg afhankelijk van dat bedrijf. In Twente zitten juist veel kleine techbedrijven. Door die verwevenheid zijn we minder kwetsbaar. Aan de andere kant: als ASML omvalt, hebben we hier ook een probleem.

Enkele jaren geleden kreeg Twente - via het samenwerkingsverband Twenteboard - 72 miljoen uit Den Haag toegezegd vanuit het Project Beethoven. Onder die noemer hebben Rijk en regio's de afgelopen jaren gewerkt aan een omvangrijk pakket maatregelen. Voor deze maatregelen voor onderwijs, kennis en de ruimtelijke infrastructuur trekken zij 2,51 miljard uit.

Geld voor Twentse opleidingen

Met het maatregelenpakket willen zij de Nederlandse microchipsector versterken en verdere groei van de activiteiten in Brainport Eindhoven ondersteunen. Alles om ervoor te zorgen dat ASML niet uit Nederland vertrekt. Logisch dat Brainport Eindhoven 275 miljoen euro krijgt. Andere regio's kregen minder dan de 72 miljoen die Twente krijgt. Het Twentse geld (20 miljoen is al uitgekeerd, de rest moet nog komen) is onder meer bedoeld voor voor UT, Saxion en ROC van Twente. Het Twentse onderwijs is van groot belang van de Nederlandse chipindustrie: van al het personeel bij ASML zijn er 800 afkomstig van Twentse opleiders.

Volgens Gerrits is de Twentse economie nu gezonder als 10, 15 jaar geleden: "Als nu de economische situatie verslechtert, zie je dat als eerste in andere regio's. In Twente vallen eventuele ontslagen later. We zijn robuuster geworden voor conjunturele grillen. Vergeleken met de andere Twentse steden is de werkloosheid in Hengelo zelfs het laagst van allemaal. Hier zijn er 0,64 banen per inwoner. Voor Almelo geldt een getal van 0,59 en voor Enschede geldt 0,56."

Alle mooie verhalen ten spijt, zijn er ook tal van onzekerheden. De geopolitieke verschuivingen, maar ook de wankele situatie in Den Haag zorgen voor kopzorgen bij de Twentse beleidsmakers. Gerrits: "De ene week krijgen we geld, de andere week kan het weer anders zijn. Neem de Voorjaarsnota. Fijn dat er geld komt voor de Nedersaksenlijn, maar de aanleg van dubbelspoor tussen Zwolle en Almelo (kosten: 600 miljoen euro, red.) gaat nu ineens niet door. Een gemiste kans, want nu kun je nog altijd niet in 1 uur en 20 minuten van Amsterdam in Twente zijn." Voor potentiële werknemers van bijvoorbeeld Thales (dat jaarlijks 300 man (m/v) personeel zoekt) is dat een acceptabele reisduur.