Complicaties en overlijden na vaccinatie in Enschede

Die zorgen, zo vertelde Van Tienen in 1Twente Vandaag, waren er al voordat zijn patiënte overleed. De vaccins zijn onder grote druk tot stand gekomen en ook in de uitrol ervan ontbreekt het aan wetenschappelijke zorgvuldigheid. “We weten heel veel niet en we gaan miljarden mensen, ook gezonde, vaccineren”, stelt de Enschedese huisarts. “Ik heb daar grote vraagtekens over.”

De overleden patiënt van Van Tienen was negentig, maar gezond. “Ze gebruikte geen medicijnen en had geen klachten.” Anderhalve week geleden kwam de vrouw ten val. “Ze had veel pijn, maar er werden geen breuken vastgesteld. Om de pijn te verlichten is een beetje morfine voorgeschreven.” Van Tienen bezocht de vrouw vorige week woensdag, nadat ze hoge koorts had gekregen.

“Ik wist op dat moment niet dat ze was gevaccineerd. Toen ik donderdag weer langs ging, schrok ik. Ze was heel veel slechter geworden, reageerde eigenlijk alleen nog maar met ‘ja’ en ‘nee’.” Op de terugweg, in de auto, realiseerde de huisarts dat zijn patiënte gevaccineerd zou kunnen zijn. “Koorts krijg je niet van een val. En ook die morfine was geen verklaring.” Hij deed navraag: de vrouw bleek de dag ervoor te zijn ingeënt met het Moderna-vaccin.

In de daaropvolgende dagen verslechterde de situatie van de mevrouw. “Maandag had ze 39,7 graden koorts en hebben we besloten te sederen.” Een dag later overleed ze. Van Tienen sluit niks uit, maar ziet een bijna onontkoombaar verband met de vaccinatie. “Koorts is een bekende bijwerking van vaccinatie. Het lichaam reageert op de antistoffen.” Van Tienen zag geen medische bezwaren aan deelname aan het vaccinatieprogramma. “Deze mevrouw voldeed aan de normen die het RIVM daarvoor stelde, waarop wij moeten toetsen.”

De zorgen van Van Tienen betreffen niet zozeer het treurige overlijden van zijn patiënt, maar veel meer het brede plaatje. Na een maand van vaccineren zijn er inmiddels zestien mensen overleden, de patiënt van Van Tienen meegerekend. “Normaal overlijden er zo’n vijf à zes mensen als gevolg van de griepprik. Jaarlijks. Ook meestal kwetsbare oudere mensen, vaak ouderen met bijkomende klachten. Zestien in een maand tijd is veel.”

Van Tienen vindt dat er te weinig aandacht is voor in zijn optiek legitieme vragen. Over de gevolgen op langere termijn. Over de risico’s voor ouderen. Over de zin of onzin van het in-enten van jonge, gezonde mensen, die maar heel weinig risico lopen. Maar ook over de effectiviteit. De besluitvorming rond het vaccinatieprogramma heeft niet op wetenschappelijke gronden plaatsgevonden, aldus Van Tienen, maar is te gehaast en te politiek. “Daar kan ik maar moeilijk achter staan”, stelt hij. “We gaan massaal vaccineren. Dan moet je wetenschappelijk gezien wel heel stevig in je schoenen staan.”

Volgens Van Tienen geldt voor alle vaccins dat er maar een onderzoek heeft plaatsgevonden. Dat kon, gelet op de tijd, ook niet anders. “Eén onderzoek is geen onderzoek, wetenschappelijk gezien.” Moderna stelt te hebben onderzocht op ouderen, maar Van Tienen heeft daar geen rapporten van kunnen vinden. Onderzoek naar langetermijn-effecten of -effectiviteit kan niet meer omdat de mensen uit de testgroepen die met een placebo zijn ingeënt nadien ook het ‘echte’ vaccin hebben gekregen.

Van Tienen nuanceert daarbij de risico’s van covid. “Begrijp me goed, ik bagatelliseer corona niet. Het is een heel ernstige infectie. Er overlijden veel mensen aan corona, sommigen houden na herstel lang klachten. Ook jonge mensen, al zijn dat er maar weinig. Maar we weten ook dat negentig, vijfennegentig procent van de mensen die positief testen niet is of wordt opgenomen.” Met andere woorden: bij de grote groep herstelt het lichaam zelf.

Ook als je de sterftecijfers relateert aan de noodzaak van een brede volksvaccinatie ontbreekt het perspectief, vindt de Enschedese huisarts. “In het afgelopen jaar was er een oversterfte van vijftienduizend mensen, ondanks de maatregelen. Dat is veel. Maar in de afgelopen vijf jaar zagen we bij een goed griepseizoen een oversterfte van 6.400 mensen.” In beide statistieken gaat het grotendeels om oudere mensen met ook andere klachten. Een gewone griepprik reduceert de kans op infectie met maar zes tot zeven procent.

“Nogmaals: covid is geen griep. Het is veel heftiger, maar het verder lijkt het er wel veel op. Met covid hebben we geen ervaring, die hebben we wel als het om griep gaat.” In hoeverre het covid-vaccin besmetting kan voorkomen, is nog niet bekend. Datzelfde geldt voor de vraag hoe lang iemand na vaccinatie weerstand houdt of hij besmettelijk is voor anderen. Over de effecten op ouderen en op de lange termijn kunnen alleen aannames worden gedaan, weten doen we het niet.

“Ik zeg niet dat het vaccin niet deugt. Vaccins werken, dat weten we. Ik zeg alleen dat er in dit geval nog heel veel vragen zijn. En ik vraag me af of zo’n brede volksvaccinatie dan gerechtvaardigd is.” Er zijn alternatieve manieren om covid de baas te worden, zo stelt Van Tienen. Daarbij denkt hij onder andere aan verbeterde zorg. “Maar daar hebben we het niet over.”

Het is precies deze context die Van Tienen bezwaarlijk vindt. Enerzijds alle onzekerheden rond de corona-vaccins en de haast waarmee een volksbreed, zelfs mondiaal vaccinatieprogramma is opgezet. En anderzijds de reële risico’s van corona en andere behandelmogelijkheden om die in te dammen.

Van Tienen heeft ondanks zijn vraagtekens toch de afweging gemaakt om zijn medewerking aan het vaccinatieprogramma te verlenen. “Ik heb er lang over nagedacht, maar gekozen voor mijn patiënten. Ik kan me goed voorstellen dat mensen toch graag een vaccinatie willen. Dan wil ik hen daarin niet tegenhouden.”

Wat hemzelf betreft mag het vaccinatieprogramma stoppen. Er is teveel onzeker, de risico’s zijn onvoldoende bekend. Uit zijn woorden bij 1Twente Vandaag valt op te maken dat meer huisartsen die mening zijn toegedaan, dan wel dezelfde vragen hebben.